ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ FACEBOOK - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2022

Δεν θεωρώ υπερβολή να ισχυριστώ ότι η δαντέλα συμβολίζει την έναρξη της νεωτερικής εποχής!
Πριν τα δί(χ)τυα γίνουν δί(κ)τυα και πριν η διαπλοκή γίνει κακόφημη λέξη, συνέβη το θαύμα της δαντέλας!
Κάποτε, ο θαυμασμός και ο σεβασμός στη χειροποίητη δαντέλα ήταν δεδομένος. Αυτό προλάβαμε να το ζήσουμε κι εμείς, στα σπίτια των γιαγιάδων και των θειάδων μας.
Μολονότι οι παλιομοδίτες ιστορικοί της δαντέλας δεν με πείθουν εντελώς ότι η τέχνη αυτή εμφανίστηκε για πρώτη φορά από τα τέλη του 15ου και οπωσδήποτε τον 16ο αιώνα μόνο στη Βόρεια Ιταλία και τη Φλάνδρα, καταλαβαίνω ότι, όταν υπάρχουν ευρήματα από καταλόγους ρουχισμού όπως της Άντζελα και της Ιππολίτα Σφόρτσα, υποκομισών του Μιλάνου ή της ωραιοτάτης, ζωγραφισμένης από τον Ντα Βίντσι, Βεατρίκης Έστε-Σφόρτσα, δούκισσας του Μιλάνου, στους οποίους καταλόγους συμπεριλαμβάνονται ρετιτσέλες, πούντι, κοπανέλια (δαντέλες πλεγμένες με αδράχτια, τις λεγόμενες “μπομπίνες”), απλικαρισμένες δαντέλες, guipure, γενοβέζικες πίτσι (καθόλου άσχετο ότι η mafia αποκαλεί την προστασία “πίτσο”), δεν μπορούν εύκολα να υπάρχουν αντιρρήσεις ότι η τέχνη αυτή είχε άλλο προσδιορισμένο τόπο και χρόνο γέννησης. Ωστόσο για την εθνολογία εκκρεμεί αυτή η εξακρίβωση.
Το ποια περιοχή προπορεύτηκε, η Φλάνδρα ή η Βενετία, το Μιλάνο ή η Γένοβα, οι ιστορικοί επίσης προτίμησαν να μείνει, απ' όσο ξέρω, σε μια σοφά ισορροπημένη αβεβαιότητα. Το σίγουρο είναι ότι η Γαλλία πλήρωνε αδρά για να τραβήξει στις αυλές της τις τεχνίτρες της δαντέλας ενώ η Γερμανία ήταν επί του θέματος καθυστερημένη.
Μόνο όταν αφήσει κανείς το βλέμμα του να χαθεί μέσα στις πτυχώσεις των δαντελωτών κολάρων, πχ στους πίνακες του Γιάν φαν Ραφεστάιν, όπως ας πούμε, στο χαοτικό γκιπίρ του “Πορτρέτου μιας Κυρίας” μπορεί να συμφωνήσει μαζί μου για τη δαντέλα ως αναγγελτήριο της νεωτερικότητας. Θα εξηγήσω στη συνέχεια πώς το εννοώ αυτό.
Όταν παρατηρώ διάφορους πίνακες των Ρέμπραντ, Βισέντε Λόπεζ Πορτάνια, Ζαν Ετιέν Λιοτάρ, Ντανιίλ Μάιτενς, Μίχελ φαν Μίρεφελτ, Φρανς Πάουρμπους ο νεότερος, Νίκολας Χίλιαρντ, με αριστοτεχνική αναπαράσταση δαντέλας, αναρωτιέμαι αν το κυρίως θέμα είναι το απεικονιζόμενο πρόσωπο ή η χαώδης τάξη στις δαντελένιες τραχηλιές, ζαμπό και μανσέτες.
Τις δαντέλες δεν μπορεί κανείς να τις αντικρίσει πολύ ώρα. Οι δαντελούδες της Φλάνδρας 'κονόμαγαν καλά, όμως οι πιο πολλές στα τριάντα τους καταντούσαν τυφλές.
Ο υψηλός βαθμός αυτοσχεδιασμού, επιδεξιότητας, οργάνωσης του χώρου και αποδοχής της φθαρτότητας του προϊόντος της εργασίας όριζαν το πλαίσιο μιας τέχνης προϋποθέτουσας υπομονή, αυταπάρνηση, γενναιοψυχία και υποταγή στη δομή του σχεδίου.
Ασφαλώς όμως κανείς δεν μπορούσε, ούτε στα πρώτα της βήματα ούτε αργότερα, να υποπτευθεί το συμβολικό ενεργειακό της δυναμικό ή να την αντιμετωπίσει σοβαρά ως αναδυόμενο σημαίνον στον τομέα της κοινωνικής σκέψης.
Η συστηματική εξαφάνιση της χειροποίητης τέχνης και η υποταγή της στη μηχανική πλέξη ίσως θεωρήθηκαν αρκετές για την εξουδετέρωση αυτού του βαθύτερου ανεξιχνίαστου, αδιευκρίνιστου πυρήνα της πλοκής της δαντέλας.
Τη δομή της δαντέλας τη βρίσκουμε στις νιφάδες του χιονιού αλλά και σε κραυγαλέα τρισδιάστατη εκδοχή στο παραφουσκωμένο ζυμάρι. Ή, γιατί όχι, και στους νευρώνες του εγκεφάλου! Από την άποψη αυτή η δαντέλα μπορεί να θεωρηθεί ως ένα από τα πεδία της φύσης που “αφέθηκαν να γίνουν αντικείμενο συμβολικής επεξεργασίας”.
Όπως φαίνεται – και μόνο από την προηγούμενη φράση – μπαίνω στις περιοχές του Λεβί-Στρως.
Πράγματι, η δαντέλα είναι μια δομή. Η δαντέλα δεν είναι αποκλειστικά ένα προϊόν “μαστορέματος”, όπως θα το εννοούσε ο Λεβί-Στρως στην “Άγρια Σκέψη”, δηλαδή δεν είναι προϊόν μιας εκ των ενόντων επεξεργασίας, μιας “πατέντας” που επινοεί ο μάστορας με όσα υλικά και εργαλεία διαθέτει κατά περίοδο ή κατά περίπτωση, δεν είναι ένα κάπως απρογραμμάτιστο αποτέλεσμα. Η μαστορική είναι εξοικειωμένη να διαχειρίζεται την ενδεχομενικότητα, οπότε, κάθε μαστόρεμα είναι, κατά τον Λεβί-Στρως, ένα “επεισόδιο”. Αλλιώς διατυπωμένο, γνωρίζει καλά, όπως και η μυθική σκέψη, με επεισόδια να κατασκευάζει δομές.
Η επιστήμη, αντίθετα, κινείται στην περιοχή του αναγκαίου. Οι υποθέσεις και οι θεωρίες που κατασκευάζει δεν εκφεύγουν από πλαίσια δομών. Βεβαίως και αυτή ενδέχεται να δημιουργήσει σε κάποια αποτελέσματά της “επεισόδια”, ωστόσο αυτά θα έχουν παραχθεί από δομές.
Ώστε, λοιπόν, κατά τον Λεβί-Στρως, η επιστήμη παράγει επεισόδια από δομές ενώ η μαστορική δομές από επεισόδια!
Η δαντέλα ως τεχνούργημα, θεωρώ, περιέχει ταυτόχρονες αφετηρίες δομής και επεισοδίων, καθώς και τελικούς αντίστοιχους προορισμούς!
Αυτή υποθέτω ότι υπήρξε η μοναδικότητα στην εμφάνιση της δαντέλας κατά την αυγή της νεωτερικότητας, όχι για να προϊδεάσει για τη βιομηχανική της φάση αλλά για την μεταβιομηχανική.
Σήμερα – το βλέπουμε, όχι πάντα, χαρακτηριστικά όμως, στις σχέσεις επιβολής της πληροφορικής πάνω στην οργάνωση της εργασίας – το μοντέλο της δαντέλας δίνει τη δική του μάχη. Διότι υπάρχουν τομείς εφαρμογής όπου δεν εναπόκειται απλώς στην ευαισθησία αντίληψης του ευφυούς νεαρού υπερεργαζόμενου τεχνικού συμβούλου να παραμετροποιήσει τις ενδεχομενικές ασυμμετρίες μεταξύ “κατασκευασμένης δομής” και “δομημένης κατασκευής” (ασυμμετρίες που εμφανίζονται ως “καπρίτσια” της κάθε εταιρικής κουλτούρας), αλλά πρόκειται περί μιας γενικευμένης, κοινωνικών διαστάσεων διαδικασίας πλέξης μαστορικών λύσεων που πηγάζουν από την επαφή των μεγάλων λογισμικών δομών με ιστορικά κατασκευασμένες προκαταλήψεις με τις οποίες αυτά τα δομημένα συστήματα δίνουν μάχες ενσωμάτωσης και κυριαρχίας αλλά ταυτόχρονα, αλλάζοντας τους αρχικούς σχεδιασμούς τους, υφίστανται μέσω της επίδρασης της μαστοριάς, ουσιώδεις τροποποιήσεις στην αρχιτεκτονική τους. Στη φιλοσοφία τους όχι, αλλά αυτή συνήθως έπεται.
Συνέβησαν όμως δυστυχώς, στην περίπτωση του “μοντέλου της δαντέλας” δυο κακά.
Πρώτον, εξαφανίστηκε η ανθρώπινη εξάσκηση κατά τη δημιουργία της και στη θέση της μπήκε ο μηχανικός αυτοματισμός απλών μοτίβων αδιάλειπτης επανάληψης (φυσικά, μια “μετωνυμία” όχι απαραίτητα κακή για τις ανάγκες της μαζικής και φθηνής παραγωγής). Ακόμα χειρότερα, η δημιουργικότητα του χεριού υπέστη τον αυτο-ακρωτηριασμό της και κατ' επέκταση επήλθε και ένας βαθμός βουλητικής πτώχευσης για την ανάγκη να παραμείνει η αξία του έργου στο ανθρώπινο χέρι.
Δεύτερον, χάθηκαν τα ίχνη της “μεταφοράς” που περιείχε η τέχνη αυτή. Όπως με την τέχνη γενικά, έτσι και με τη δαντέλα, όλο το στοίχημα ήταν (και παραμένει) η επινόηση μας αναπαράστασης, μιας “σμίκρυνσης” ενός σύμπαντος σε πλοκή. Μια επιθυμία να κατασκευάσουμε μια “μακέτα”, να φτάσουμε στο όλο και να έχουμε την εποπτεία του πριν ακόμα ολοκληρωθεί η γνωστική του κατάκτηση επιστημονικά.
Μια απόπειρα, που έχει πέρα από αισθητικούς σκοπούς και να απεικονίσει καλλιτεχνικά (ή μυθικά), ως εκδοχή θαυμαστής δικτύωσης με βελονάκι, ψηφιακό διάγραμμα ή θεατρική μέθεξη, η διασύνδεση ενός Όλου.
Και έρχεται προς επίρρωση μιας τέτοιας σύλληψης, η επίγνωση των δεσμών των ορατών οντοτήτων με τους άπειρους, αόρατους, τριχοειδείς δεσμούς, με άπασες ει δυνατόν αυτές τις διαβεβαιωτικές συνάψεις, ότι αυτό το σύνολο μόνο έτσι μπορεί να αποκαλείται “Κόσμος”.

ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ FACEBOOK - ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2022

 2

Μεγάλες πνευματικές παραδόσεις χρησιμοποίησαν επιδέξια τη διαδοχή ορθοπραξίας και ορθοδοξίας.

Και το έκαναν επιτυγχάνοντας εξελικτικό όφελος στην ιστορική τους συγκρότηση.

Έτσι, τόσο ο ιουδαϊσμός όσο και το ισλάμ, μετέβησαν, από τον 12ο και 13ο αιώνα, από την απλοϊκή, αρχική τυπολατρική ορθοπραξία σε περίτεχνες εκδοχές ορθοδοξίας, όπως π.χ. ο ιουδαϊσμός του Μαϊμονίδη και ο ισλαμισμός του μουτακαλιμούμ.

Αντίστοιχη μετάβαση δεν χρειάστηκε ο χριστιανισμός. Την εξήγηση, οι περισσότεροι, την θεμελιώνουν είτε στον σαφή αντιφαρισαϊσμό του Ιησού (Ματθαίος, 23, 23), είτε στη γρήγορη όσμωσή του με τον ελληνορωμαϊκό κόσμο.

Απ' την άλλη, ο νεωτερικός ορθολογισμός κόμισε άλλα βάσανα σκέψης, με νέου τύπου ορθοδοξικές εμμονές, οι περισσότερες από τις οποίες, προς το τέλος του 20ού, κλονίστηκαν. Τη θέση τους –με την αβάντα και του σχετικισμού– πήραν εύληπτες ορθοπρακτικές συνταγές, κυρίως νομικιστικής κανονιστικής μανιέρας. Ήταν, ως φαίνεται, η πιο εύκολη λύση.

Αλλά, όπως η ιστορία των μεγάλων θρησκειών διδάσκει, κάθε αναδίπλωση προς την τάχα εύχρηστη και πιο πραγματιστική ορθοπραξία κινδυνεύει να περιπέσει, ως μικρονοϊκή (και μικρόψυχη) παλινδρόμηση, σε άτεχνες τυπολατρίες εποχών ατελέστερων, διανοητικά καχεκτικότερων.

Η Δύση (ευτυχώς από μια άποψη) υπήρξε, συγκριτικά με το ισλάμ και τον ιουδαϊσμό, ατάλαντη σε ορθοπρακτικές συνταγές. Δίχως φαντασία, φινέτσα, εμπειρία. Έτσι, δυστυχώς, η κουζίνα της είναι άνοστη. Σάμπως δεν έχουμε δοκιμάσει διάφορες ορθοπολιτικές αηδίες;

 

 

 3

 

Σε κατευόδωσαν, Sacheen Μικρό Φτερό, οι κουκουβάγιες στα Ουράνια Πνεύματα!

 

 

4

 

Το χρέος χρηματοδοτεί τον πόλεμο και οι ηττημένοι του πολέμου αποκηρύσσουν μέρος του χρέους τους. Το ιδανικό, ασφαλώς, είναι να αποπληρώνεται το χρέος αυτό με ειρήνη.

Ως φαίνεται, συνήθως ο συσχετισμός δύναμης είναι ευδιάκριτος μέσω εξυπηρετούμενων αμυντικών δαπανών και η εξυπηρέτηση του δανεισμού για την άμυνα επιτυγχάνεται χωρίς την ανάγκη πολέμου.

Άλλοτε όμως ο δανεισμός για τον πόλεμο, ακόμη κι όταν δεν έχει έρθει η ώρα του, μπορεί να είναι συμβατός με τη διόγκωση του χρέους ακριβώς επειδή το ραντεβού με τον πόλεμο είναι εξασφαλισμένο.

Κάθε μάχη με δάνεια εισάγει τη δική της δυναμική για την κρίση και τον πόλεμο.

Γιατί έρχεται η στιγμή της αναποτελεσματικότητας της ειρήνης που είχε επιβληθεί ή ήταν για τόσο μόνο διάστημα αποδεκτή όσο ήταν εφικτή και η αποπληρωμή του χρέους.

Μπορεί να διαμορφωθεί μια κατάσταση κατά την οποία ο κακός μεταβολισμός των οικονομικών πόρων σε στρατιωτική ικανότητα, μπορεί να οδηγήσει σε τόσο μεγάλο εξοπλιστικό δανεισμό τη μια πλευρά ώστε η αντίπαλη να μην είναι πλέον πρόθυμη να συμφωνήσει στην παραχώρηση εκείνη που εξασφαλίζει την ειρήνη για την ομαλή αποπληρωμή των χρεών τους.

Δηλαδή η χρηματοδότηση του χρέους μπορεί σε μια δεδομένη στιγμή να καθιστά την ειρήνη αναποτελεσματική από την οπτική γωνία του δανειολήπτη ως προς τον αντίπαλό του.

Κατάσταση που ελαχιστοποιεί τις πιθανότητες ειρηνικής διευθέτησης.

Τότε ο πόλεμος έρχεται ως η τελευταία (και μόνη) λύση που μπορεί είτε, αν χρειαστεί, να διαγράψει μέρος του χρέους είτε να δώσει τη δυνατότητα στην πλευρά των νικητών να συνεχίσουν αποτελεσματικότερα, μετά το τέλος του πολέμου, την εξυπηρέτηση των οφειλών τους.

 

 

 

6

 

Ο Μαρξ του ασκούσε κριτική μεν για τις οικονομικά φιλελεύθερες απόψεις του αλλά παράλληλα εκτιμούσε αυτόν τον εξέχοντα έμπορο, τραπεζίτη, λόγιο και φιλόσοφο, τον Ισαάκ Ντε Πίντο, τον οποίο μάλιστα αποκαλούσε “Πίνδαρο του χρηματιστηρίου του Άμστερνταμ”! Ένα πρόσωπο το οποίο κοτζάμ Μεγάλος Φρειδερίκος θα πήγαινε να βρει για να τον συμβουλευθεί.

Ο Ντε Πίντο έγραφε το 1771: “Η απαραβίαστη και απολύτως ευσυνείδητη ακρίβεια με την οποία πληρωνόταν ο τόκος του δημοσίου χρέους και οι κοινοβουλευτικές εγγυήσεις, έφεραν την αξιοπιστία της Αγγλίας σε τέτοιο σημείο, ώστε να μπορεί να παίρνει όσα δάνεια ήθελε, πράγμα που κατέπλησσε όλη την Ευρώπη.”

Η διαφορά εκείνων των παλιών δανειστών σε σχέση με τους σύγχρονους είναι ότι ο φανατικά αγγλόφιλος αυτός Εβραίος, δεν δίστασε να φτάσει μέχρι την προσωπική του χρεοκοπία δανείζοντας μέχρι το τελευταίο του φιορίνι το αγγλικό κράτος, πιστεύοντας στις προοπτικές του. Και έζησε τα τελευταία του χρόνια με σύνταξη που του απένειμε η Αγγλία υποτίθεται για τις συμβουλές του στη Συνθήκη του Παρισιού το 1763. Δεν πρόλαβε βέβαια να ζήσει το θρίαμβο της πίστης του αυτής στο Βατερλώ.

Αν λέγεται με κάποια απλούστευση, ότι χάρη σ' αυτή τη διόγκωση του δημόσιου χρέους ήρθε η βρετανική νίκη στους Ναπολεόντειους Πολέμους, δεν είναι καθόλου υπερβολή να γενικεύσει κανείς ότι κάθε αισιόδοξη προοπτική άψογης εξυπηρέτησης των δανείων, όσο υπέρογκα κι αν είναι, αποτελεί την ιδεώδη προσδοκία κάθε δανειστή, εφόσον τα κέρδη από τα λάφυρα ή τις λείες εγγυώνται νέους ελπιδοφόρους κύκλους.

Αλλά, αλλά, υπάρχει μια μικρή λεπτομέρεια ως προϋπόθεση: Η νίκη των υπερδανεισμένων στην πολεμική αναμέτρηση. To 1805 υπήρξε η νίκη του Τραφάλγκαρ που σφράγισε τη ναυτική παντοδυναμία της Αγγλίας. Αλλά την ίδια χρονιά και το Άουστερλιτς υπέρ του Ναπολέοντα. Θα έφτανε ο Ναπολέων στην ήττα της “Μάχης των Εθνών το 1813 ή στο Βατερλώ το 1815 αν προηγουμένως, το 1812, δεν είχε ξεπαστρέψει μισό εκατομμύριο ανθρώπους στις ρωσικές στέπες; Ή αν δεν είχε εξεγείρει τους Ισπανούς συμμάχους του, επιχειρώντας να εγκαταστήσει φυτευτά τον αδελφό του Ιωσήφ στον ισπανικό θρόνο;

Κάθε απόπειρα ορθολογικής και μόνο ανάλυσης της σχέσης χρέους και πολέμου, παραβλέποντας τα ανορθολογικά ή τα απρόβλεπτα στοιχεία που παρεισφρέουν, είναι ευάλωτη σε διαψεύσεις από ανοησία, κρυφά χαρτιά ή ηρωισμό.

 

 

8

 

Τι αριστουργήματα έκανε ο Αυστριακός Γκ. Β. Παμπστ!

Από την εποχή του βωβού σινεμά (πρώτη του ταινία “Ο Θησαυρός”, 1923) μέχρι το 1956.

Λάτρης του Φρόιντ, γυρίζει το 1926 βωβή ταινία με καθαρά ψυχαναλυτικό θέμα και τίτλο “Τα μυστικά της ψυχής”!

Αμ, σάμπως δεν κάνει κεντρικό πρόσωπο και στο φιλμ “Οι κωμικοί”, 1941, την Καρολίνε Νόιμπερ, τη σπουδαία Γερμανίδα ηθοποιό του 18ου αιώνα χωρίς τη συμβολή της οποίας το γερμανικό θέατρο δεν θα γινόταν έδαφος γόνιμο για τον Γκότσεντ, τον Λέσινγκ, τον Σίλερ, τον Γκαίτε!

Ή, τι να πει κανείς για “Το κουτί της Πανδώρας”, μια τραγωδία ηδονής και αμοραλισμού , του 1929, με την ιστορία της σαγηνευτικής Λούλου.

Στη διάρκεια του πολέμου, εγκλωβισμένος από το χιτλερικό καθεστώς, αναγκάστηκε από τον ίδιο τον Γκέμπελς, να σκηνοθετήσει δύο ταινίες, τους "Κωμικούς", που είπαμε, το 1941 και τον Παρατσέλσους το 1943.

Τι φιλμ ο “Παράκελσος”! Δεν έχω λόγια. Πώς κατάφερε αυτούς τους δύο άθλους αιχμάλωτος, σε ένα καθεστώς που μισούσε κι αυτό κάτω από τη μύτη του Γκέμπελς!

Αρκεί μόνο η σκηνή του χορού του θανάτου για να πάρει κανείς μια ιδέα της τέχνης του Pabst.

Ίδετε και γεύσασθε!

 

 

10

 

Όπως λέει κι ο Δαβίδ (Ψαλμοί, 140/141), “βάλε μου, Κύριε, φρουρά στο στόμα μου, φράχτη στην πόρτα των χειλιών μου”, γι αυτή την άποψη της αξιοσέβαστης Καναδής ιστορικού και συγγραφέως Άνα Σίλιακ. Και είναι και μέρα ψυχικής υγείας σήμερα!

Τι λέει η Σίλακ λοιπόν και σταυροκοπιέμαι απλώς, διότι μεγάλη κουβέντα δεν πρόκειται να κάνω κι αν κανείς έχει να φέρει κεράκια να φωτίσει στα γρήγορα το ζήτημα ας το κάνει, ευπρόσδεκτος είναι.

Λέει ότι ο Φρόιντ δεν θα είχε δημοσιεύσει το 1910 ένα από τα τόσα σημαντικά κείμενά του, με τίτλο “Ο Λεονάρντο ντα Βίντσι και μια ανάμνηση της παιδικής του ηλικίας”, όπου επίσης αναπτύσσει την θεωρία του περί sublimation, αν προηγουμένως, το 1903, δεν είχε μεταφραστεί στα γερμανικά το ιστορικό μυθιστόρημα με τίτλο “Λεονάρντο ντα Βίντσι” του Ρώσου Ντμίτρι Μερεζκόφσκι, γραμμένο το 1900. (Μπελάς μεγάλος ο Μερεζκόφσκι, φυσικά.)

Και ως εδώ θα μπορούσε κανείς να μην ανακαθίσει ή να μην αποζητήσει την κούπα του καφέ για να σκεφτεί μια στάλα.

Όμως, όχι, λέει η Σίλιακ.

Μέχρι το μεδούλι το επιχείρημα του Φρόιντ, ότι στη ρίζα της δημιουργικότητας και της ροπής για γνώση βρίσκεται η σεξουαλικότητα, είναι μια ιδέα που αρχικά προέρχεται από τον Μερεζκόφσκι και το εν λόγω μυθιστόρημά του.

Και βέβαια, στη ρίζα της ιδέας αυτής του Μερεζκόφσκι, εξακοντίζει η Σίλιακ, υπάρχει η ρωσική φιλοσοφική αντίληψη περί Έρωτος.

12

 

Προλογίζοντας ο W. Kaufmann την "Θέληση για Δύναμη" του Nietzsche, θυμήθηκε μια φράση του Hegel, πάντα χρήσιμη:
"Αυτό που είναι πολύ γνωστό δεν σημαίνει ότι είναι γνωστό μόνο και μόνο επειδή είναι πολύ γνωστό."

 

 

 

14

 

Futura quasi jam fact (Το μέλλον μοιάζει να έχει συμβεί)

Ποιο θα είναι εφεξής το modus της Ευρώπης;

Οι “εθνικο-λαϊκιστικές”, ευρωδιαλυτικές τάσεις εμφανίζονται, ως άλλος Ανίβας, προ της nono die των Άλπεων.

Θα ακουγόταν ασφαλώς ως εκκεντρικός όποιος σε παλαιό και sine fraude χρόνο εξέφραζε, εξαιτίας των σχολαστικών αναλυτικών του απαιτήσεων ή της ανησυχίας του προς κάθε μυστικιστικό petitio, την ανησυχία μήπως η ευρω-libido εντέλει μετασχηματιστεί σε ένα votum ευρωπαϊσμού.

Ενδείξεις εντοπίζονταν στην άλλοτε ανθούσα ρητορική του “συνταγματικού πατριωτισμού” αλλά επίσης συνέτρεχαν και πιο χυδαία “κλινικά” συμπτώματα, στη μορφή του “ευρωλαϊκισμού”.

Σήμερα, μολονότι έχει καταγραφεί η υποχώρηση από την “περισσότερη” Ευρώπη αλλά οι γεωστρατηγικοί κίνδυνοι κορυφώνονται, δεν αποκλείω να ποθούν κάποιοι την αναβάθμιση, επί το μαχητικότερον, του ευρωπαϊκού votum σε sacramentum!

Απευκτέα μια "Ιερή" Ευρώπη του πολέμου!

Ας πάρω όμως κι έναν άλλο δρόμο.

Τι ανάμνηση κι αυτή, ότι η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση συνωνυμεί με την ευημερία! Και όλα τα λοιπά promissa.

Κάθε εύκρατος σκεπτικισμός contra στο ιδεοληπτικό πείσμα της ψυχικής οικειώσεως των πολιτών των εθνών της Ευρώπης με το εγχείρημα της ολοκλήρωσής της, σ' αυτή την ήπειρο των ισχυρών εθνικών ταυτοτήτων και των ασύμπτωτων φιλοδοξιών, απειλείτο με απόρριψη cum infamia.

Αρκούσαν, αντιτείνουν, οι προβλέψεις των οικονομικών οφελημάτων.

Αχά, ώστε λοιπόν, τότε, όχι votum αλλά pactum!

Άλλωστε ουδείς διέθετε την απάντηση στο αίνιγμα ποιος εκ των ισχυρών θα όφειλε να υποστεί τη δέουσα θυσία εν ονόματι της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης...

Πάνε και τα παλιά σουξέ της δημοσιογραφίας, που ψυχαγωγούσε τους αναγνώστες της παρουσιάζοντας τον Schäuble ως “οραματιστή” της ένωσης, κατά την έννοια του votum,

ή την Merkel “πραγματίστρια”, κατά την έννοια του pactum...

Βλέπεις, κάθε rebus sic stantibus ισχύει μέχρι την αναθεώρησή του.

Τώρα τα πράγματα, non sunt ita.

 

 

 

 17

 

"Αν μια μέρα έπαυαν να υπάρχουν η Δημοκρατία, η Ανθρωπιά κι η Δικαιοσύνη, τότε οι ΜΙΣΟΙ δημοσιογράφοι θα έμεναν άνεργοι από την επόμενη!

Αν μια μέρα υπήρχαν στην πραγματικότητα η

Δημοκρατία, η Ανθρωπιά κι η Δικαιοσύνη, τότε ΟΛΟΙ οι δημοσιογράφοι θα έμεναν άνεργοι από την προηγούμενη!"

Αλέκος Σακελλάριος - Δήμος Λεβιθόπουλος

 

 

18

 

Δεν συμφωνώ καθόλου ότι ο κοπροκάνθαρος, ο ερυθρός σκορπιός και η τάχα προσευχόμενη mantis religiosa (“αλογάκι της Παναγίας”) ήταν τα αγαπημένα του εντομολόγου Ζαν-Ανρί Φαμπρ.

Όχι μόνο στις “Εντομολογικές Αναμνήσεις” του αλλά και στο 3τομο “Σφήκες- θηρευτές” ο Φαμπρ αναφέρεται στην Cerceris Fumipennis, μια σφήκα με επεμβατική ακρίβεια άριστου νευροχειρουργού.

Επειδή όμως η εν λόγω σφήκα έχει συζητηθεί από φιλοσόφους όπως ο Ανρί Μπεργκσόν και ο Μαξ Σέλερ είναι άδικο να παραγνωρίζεται στις διαδικτυακές αναζητήσεις.

Αναλαμβάνω λοιπόν την αποκατάστασή της, όχι τόσο επειδή με έχει εντυπωσιάσει, όπως τον Φαμπρ, η άφθαστη ικανότητά της να βρίσκει με απόλυτη ακρίβεια το σημείο παράλυσης της κάμπιας, ώστε να εμφυτεύει σ' αυτήν τα αυγά της αλλά και να παραμένει η κάμπια ζωντανή όσον χρόνο χρειάζονται οι εκκολαπτόμενες σφήκες τις θρεπτικές ουσίες της, όσο για τη διάσταση που έδωσαν στην επιδεξιότητά της οι δύο εν λόγω φιλόσοφοι.

Όλα ξεκίνησαν από το ερώτημα που έθεσαν, με ποιο τρόπο η σφήκα έφτασε να γνωρίζει καλύτερα από εντομολόγο το νευρικό κέντρο παράλυσης της κάμπιας.

Υπήρξε προϊόν εμπειρικών δοκιμών μιας ή περισσότερων “ευφυών” σφηκών; Πώς στη συνέχεια μεταδόθηκε αυτή η γνώση στα υπόλοιπα άτομα του είδους;

Ο Μπεργκσόν απέκλειε την εκδοχή της “τελειοποίησης με δοκιμή και λάθος” και της εν συνεχεία εκπαίδευσης επί αιώνες. Πολύ περισσότερο της κληρονομικής μεταβίβασης αυτής της ικανότητας.

Σκεπτόμενος λοιπόν εντελώς ως φιλόσοφος, κατέληξε στη σκέψη ότι μεταξύ σφήκας και κάμπιας υπάρχει μια “συμπαθητική” διακίνηση της πληροφορίας για το ακριβές σημείο τρωτότητας.

Ο Σέλερ συμφώνησε με αυτή τη σκέψη, ότι η επιτυχία του κεντρίσματος δεν οφείλεται σε εξωτερική αντίληψη. Αλλά ετούτος το πήγε πιο μακριά, πιο έντονα μεταφυσικά και μυστικιστικά. Έφτασε να παρομοιάσει αυτή τη μορφή συμπάθειας σφήκας και κάμπιας με την “μαντική συμπάθεια” που επικαλούνται κάποιοι άνθρωποι.

Με κάτι τέτοια ξεχειλώματα και με άλλα, πολιτικά, φάλτσα, ξεχαρβαλώθηκαν σκέψεις ενδιαφέρουσες, τολμηρές για την εποχή τους, προκλητικές για διάλογο.

Προσωπικά, μιας και δεν γνωρίζω σε βάθος τέτοια θέματα, προτιμώ να φαντάζομαι ότι αυτή η θαυμαστή σοφία αλληλεξάρτησης και ισορροπίας μεταξύ των ειδών της φύσης, δηλαδή το δώρο της βιοποικιλότητας, σχετίζεται με κάποια υποθετικά απλούστερη, προαιώνια σύμφυσή τους την οποία η εξελικτική διαφοροποίηση και ειδογένεση, με μαέστρο τον Μέγα Χρόνο, μας δίνουν σήμερα την ψευδαίσθηση μιας “μεταφυσικής συμπάθειας”.

Λέω, ο ταπεινός...

 

 

20

 

Η δυτική χριστιανική ακροδεξιά προκαλεί πονοκεφάλους, κυρίως στην αμερικανική ήπειρο.

Ας πούμε, έχω ανησυχία τι θα γίνει με τις δεύτερες, επαναληπτικές εκλογές στη Βραζιλία, σε λίγες μέρες, στις 30 Οκτωβρίου. Αρκετές δεκάδες εκατομμύρια ψηφοφόρων του Ζαΐρ Μπολσονάρου προσδιορίζονται ως ευαγγελικοί. Ο ευαγγελικός χριστιανισμός ογκούται επίσης στην Ασία και στην Αφρική. Όπως διαβάζω στο Spiegel, κάποιες χιλιάδες ανόητων αξιοποιούν δικά του νομοθετήματα και έχουν αρχίσει να εξοπλίζονται τάχα για σκοποβολή, στην πραγματικότητα όμως για κάτι περισσότερο, αν υπάρξει σοβαρή κρίση στην εκλογική διαδικασία.

Θα παρακολουθήσουμε την κατάσταση στη Βραζιλία, ελπίζοντας τα πράγματα να κυλήσουν ήρεμα και δημοκρατικά χωρίς εμφύλιες συγκρούσεις.

Όμως, να το θυμίσω, υπάρχει και η χριστιανική, χριστιανική ξαναλέω, ακροαριστερά, η οποία δεν είναι τόσο γνωστή ή, μάλλον, έχει χάσει το παλιό σφρίγος της, άρα οι μετοχές της βρίσκονται στα υπόγεια του χρηματιστηρίου δημοσιότητας. Στην χριστιανική ακροαριστερά συνέβησαν προσφάτως πολύπλοκες διεργασίες αποστασιοποίησής της από τις όποιες παλιές αναβαπτιστικές ριζωματικές της συνάψεις. Οπότε, της οφείλω μεγαλύτερη προσοχή ...προσεχώς !

Αμφότερες πάντως, ως γνωστόν, ανήκουν στην υπερτάξη του προτεσταντισμού και, γενικώς, στην οικογένεια του αναβαπτιστισμού –μέσα πάντα στον συνηθισμένο κυκεώνα των άνευ τέλους (και ενδιαφέροντος) διαφορών, ενίοτε ευδιάκριτων αλλά κατά κανόνα δυσδιάκριτων. Οι τελευταίες θέλουν φθειροκτονική υπομονή!

Στέκομαι για την ώρα μόνο σε έναν μεγάλο ενδοοικογενειακό διαχωρισμό, υπενθυμίζοντας ότι οι ομότακτοι προπάτορες παραμένουν οι ίδιοι, δηλαδή οι γνωστές ηγετικές μορφές της Μεταρρύθμισης (Λούθηρος, ο Καλβίνος, ο Ζβίγγλιος) ή, αν είναι του γούστου μας, μπορούμε να δεχτούμε ως γενάρχη, όπως είχε προτείνει ένας εκ των σοφών του αντικειμένου, ο Αβραάμ Φρίσεν, τον Τζοακίνο ντα Φιόρε του 12ου αιώνα!

Οι αποσχίσεις από το κυρίως ρεύμα του λουθηρανισμού αλλά και του αγγλικανισμού ξεπήδησαν, από τα τέλη του 17ου και τις αρχές του 18ου αιώνα, ως συμπάτριοι φαινότυποι.

Δηλαδή αφενός ως σκωτικός πρεσβυτεριανισμός και οξφορδιανός μεθοδισμός (που προτείνονται ως σπορείς του “δεξιού” δυτικού χριστιανισμού) και αφετέρου ως αγγλικός κινηματικός κουακερισμός και ελβετο-αυστρο-γερμανικός παλαιός αναβαπτισμός της “προοδευτικής” εκκλησίας του Μπρέθερν (που προτείνονται ως σπορείς του “αριστερού” δυτικού χριστιανισμού).

Τέσσερα υπήρξαν τα κυριότερα κοινά στοιχεία ομοιότητας σ' αυτά τα δύο εγγενώς σχισματικά ρεύματα δεξιού και αριστερού αναβαπτισμού:

Πρώτον, η απέχθειά τους στην “πραγματιστική” νομιμοφροσύνη του λουθηρανισμού, του αγγλικανισμού αλλά, εννοείται, και του καθολικισμού απέναντι στην πολιτική εξουσία και το “κατεστημένο”.

Δεύτερον, η συναποδοχή κάποιων συντηρητικών αρχών. Γι αυτό και οι αναβαπτιστές της “αριστερής όχθης” αποδέχονται το χαρακτηρισμό “αριστεροί” (όχι όμως “φιλελεύθεροι”). Τόσο ο δεξιός κλάδος όσο και ο αριστερός (πιο συγκαλυμμένα) ομονοούν ως προς ένα πυρήνα συντηρητικών αξιών, έστω και με κάποιες αντιφάσεις. Γνωστότερη αντίφαση η σεξουαλική ελευθεριότητα του κλάδου των μυνστεριανών.

Τρίτον, ο πολιτικός ακτιβισμός. Η αλλεργία τους στην κρατική εξουσία και στην ιεραρχημένη πολιτική διαμεσολάβηση και αντιπροσώπευση τροφοδοτούσε τη μονόδρομη ροπή προς τη ριζοσπαστική πολιτική σύγκρουση. Ο αναβαπτισμός είχε ψωμοτύρι τον ένοπλο αγώνα!

Τέταρτον, η απόρριψη κάθε λόγιας αυθεντίας και η τοποθέτηση του (“άγιου”, υποθέτω) “πνεύματος” έναντι του “γράμματος” στην ύψιστη περιωπή.

Θα επανέρχομαι όμως πότε πότε στο πρόβλημα της εισροής επικίνδυνων φονταμενταλιστικών υδάτων στα αμπάρια του πολυτελούς κρουαζιερόπλοιου “Δυτική Δημοκρατία” ...

22

Γενικά αποφεύγω τις προσωπικές αναφορές. Όμως, το καλό και ενδιαφέρον βιβλίο του κομψού και παθιάρη φιλόσοφου Μπερνάρ Ανρί-Λεβί με τίτλο “Η ιδιοφυΐα του ιουδαϊσμού” σε κάποια σημεία με προκάλεσε.

Εύλογη φυσικά θεωρώ την ανησυχία του και τις εκκλήσεις εγρήγορσης για τον πάντοτε υφέρποντα αντισημιτισμό, τον οποίο μάλιστα χαρακτηρίζει “μορφή τρέλας”.

Δυστυχώς όμως δεν είναι πάντα εύστοχη, κατά τη γνώμη μου, η τυπολογία του περί καμουφλαρισμένου ή ανοικτού αντισημιτισμού.

Συγκεκριμένα, προτείνει 4 τύπους αντισημιτισμού.

Τύπος (1). Ως πρόφαση περί του “θεοκτόνου” λαού.

Είναι αντισημίτης όποιος ισχυρίζεται ότι δεν μισεί μεν του Εβραίους αλλά εξαιτίας της αγάπης του για τον Ιησού αισθάνεται αποστροφή ή λύπη επειδή τον σταύρωσαν.

Τύπος (2). Ως αναθεωρημένη από τον Διαφωτισμό εκδοχή του προηγούμενου.

Ο Βολταίρος θεωρούσε υπεύθυνους τους Εβραίους για την επινόηση του μονοθεϊσμού. Μια παραλλαγή αυτής της πρόφασης, κατά τον Λεβί, είναι η επίκριση των Εβραίων όχι γιατί σκότωσαν τον Ιησού αλλά γιατί τον επινόησαν.

Τύπος (3). Ως δήθεν φιλεργατικός αντισημιτισμός του 19ου αιώνα όπως εκφράστηκε από τον αντιδαστικό Γάλλο Εντουάρντ Ντριμόν.

Ο Λεβί επισημαίνει την προσχηματικότητα του επιχειρήματος ότι δεν ενδιαφέρει αν οι Εβραίοι σκότωσαν ή γέννησαν τον Ιησού, ενδιαφέρει ότι αποτελούσε εμπόδιο στα σχέδια του τραπεζικού κεφαλαίου. Το φταίξιμο, κατά τον αντισημιτισμό αυτού του τύπου το έχει ο “εβραϊκός καπιταλισμός”.

Τύπος (4). Ο φυλετικός, ρατσιστικός αντισημιτισμός του 20ού αιώνα. Όπως έζησε η ανθρωπότητα τη φρίκη του στα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης.

Συμφωνώ απολύτως με τον Λεβί για τον τύπο (4).

Αλλάκαι ως προς τον τύπο (3), διότι, πέρα από τον θεωρώ εσφαλμένο και αποπροσανατολιστικό, βρίσκω ως πρόσθετο επιβαρυντικό του στοιχείο ότι έχει συνδεθεί, σχεδόν ενσωματωθεί στη ρητορική του τύπου (4).

Έρχομαι όμως τώρα στην ένστασή μου για τον τύπο (1).

Θα καταλάβαινα μια επισήμανση ανησυχίας για την δυσανεκτική στάση, τη μη ανεξίθρησκη νοοτροπία που μπορεί να καλλιεργηθεί από την άκριτη αποδοχή και διαιώνιση του τύπου (1). Αλλά βρίσκω βαριά την κατηγορία περί αντισημιτισμού προς όποιον, έστω εσφαλμένα, αλλά άδολα αισθάνεται έτσι και έως εκεί, χωρίς αξιόμεμπτη συμπεριφορά.

Να και η ένστασή μου για τον τύπο (2)

Βρίσκω απλοϊκή και ανιστόρητη την άποψη του Βολταίρου, όπως την μεταφέρει ο Λεβί, ότι ο μονοθεϊσμός είναι "επινόηση" των Εβραίων. Επειδή είναι θέμα λυμένο και μάλλον γνωστό δεν επεκτείνομαι.

Επ' αυτού πάντως, τόσο για τον τύπο (2) όσο και για τον (1) δεν θα έφτανα να κατηγορήσω ως αντισημίτη εκείνον που θα επέμενε ότι σώνει και ντε οι Εβραίοι ήταν οι εφευρέτες του μονοθεϊσμού (επινόηση που φυσικά θα θεωρούσε βλαβερή).

Διότι, αγαπητέ Μπερνάρ, την ίδια στιγμή που η ελληνική παιδεία έχει απανταχού υποστεί τα χίλια μύρια (ας θυμηθούμε π.χ. τον Χάνσον και το “Ποιος σκότωσε τον Ομηρο”), δε γίνεται να απειλείται με αντισημιτισμό κάθε μύγα που κάθεται στο σπαθί σου.

Στο κάτω κάτω η δημοκρατία δεν μπορεί να απαγορεύει οποιαδήποτε γνώμη ή πεποίθηση.

Μπερνάρ, φίλε μου, ώρες-ώρες, στη δίκαιη μαχητικότητά σου, γίνεσαι δυσανεκτικός.

Εξαίρω πάντως την επιθυμία σου να υμνείς, πρωτίστως στα γαλλικά, το εβραϊκό έθνος, τον εβραϊκό πολιτισμό. Με πόσο καμάρι μιλάς για την “gloire des juifs”!

Και πόσο μπορεί αυτό να διδάξει κι εμάς τους Έλληνες, που μπουχτισμένοι από τη μεγαλορρήμονα ελληνοπληξία ή καταντημένοι κομπλεξικοί περί της ταμπακιέρας, απωθούμε, διαολοστέλνουμε συλλήβδην τα καμάρια για όσα και ο δικός μας πολιτισμός εισέφερε στην ανθρωπότητα.

Εκτός, εκτός, αν ...έχουμε τον ίδιο φόβο μ' αυτόν που έχεις κι εσύ Μπερνάρ Ανρί-Λεβί, όπως ακριβώς το λές στο βιβλίο σου: μήπως κάποιος μπορεί να μισήσει τον ξένο επειδή αγαπά πάρα πολύ τον εαυτό του.

Αλλά τότε γιατί, φίλε Μπερνάρ, να μην ισχύει αυτό και για τους δικούς σου, τους juifs glorifiés;

 

 

25

 

Στις αρχές του 17ου αιώνα οι μορφωμένοι Άγγλοι πίστευαν ότι οι συνταγματικές τους αντιλήψεις εμπνέονται από τον Αριστοτέλη, με θεμέλιο λίθο την ιδέα του μεικτού πολιτεύματος, όπως την ανέπτυξε στα “Πολιτικά” του (1286b3–7, 1294a30–37, 1295a25–1296b11)

Στοίβαζαν βέβαια πάνω στον Αριστοτέλη και τα σχετικά του Πολύβιου, του Κικέρωνα αλλά και του Μακιαβέλι.

Δεν θεωρώ υπερβολή να λέει κανείς ότι η δυτικοευρωπαϊκή συνταγματική ιδέα της διάκρισης των εξουσιών θεμελιώθηκε πρωτίστως στον Αριστοτέλη.

Θα είχα όμως επιφυλάξεις αν οι λατινικές ψευδομορφώσεις τους φωτίζουν ή συσκοτίζουν τον πυρήνα της αριστοτελικής σκέψης.

Μου έρχεται φερ' ειπείν εκείνο που έλεγε ο Μακιαβέλι στους “Λόγους” του για τον Τίτο Λίβιο (θέση 9): “Καλύτερα να έχεις μόνος σου την εξουσία, αν θέλεις να θεμελιώσεις εξαρχής ή να κάνεις εκ βάθρων καινοτομίες σε μια δημοκρατία ή σε μια μοναρχία”.

Δεν ξέρω άλλη καλύτερη πηγή έμπνευσης για τη δημοκρατία από τις αρχαίες ελληνικές παρακαταθήκες.

Διότι πατώντας στον Μακιαβέλι και όχι στον Αριστοτέλη το ΚΚ Κίνας νομιμοποιεί τον εαυτό του “μόνο στην εξουσία” προκειμένου τάχα να διεκπεραιώσει τον ριζικό σοσιαλιστικό μετασχηματισμό της κοινωνίας. Κραυγαλέα αντιφατικό μάλιστα, αν διαβάσει κανείς το “Σύνταγμά” του κινεζικού κράτους το οποίο, στο Προοίμιό του λέει: “Ολοκληρώθηκε ο σοσιαλιστικός μετασχηματισμός της ατομικής ιδιοκτησίας και η εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο καταργήθηκε. Το σοσιαλιστικό σύστημα καθιερώθηκε” !

Η μεγαλύτερη πρόκληση λοιπόν που τίθεται σήμερα από τη γιγάντια αυτή χώρα στον κόσμο και μάλλον την αποτελεσματικότερα διοικούμενη είναι η ανοιχτή υποτίμηση της διάκρισης των εξουσιών όπως την ξέρουμε στη Δύση.

Θα πει κανείς και ποιος δεν ποδοπατά ή δεν χλευάζει τη διάκριση των εξουσιών...

Η Δύση έχει κι αυτή λερωμένη τη φωλιά της... Αν παρακολουθήσει κανείς την ακαδημαϊκή αγωνία για τη συνεχιζόμενη φαλκίδευση της διάκρισης των εξουσιών στις ΗΠΑ, τη χώρα που ομνύει σ' αυτήν περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη στον κόσμο θα καταλάβει ποια είναι η παρούσα κατάσταση.

Η Ευρώπη έχει επίσης μέτρια βαθμολογία.

Για να μην πούμε ότι η Ελλάδα ούτε καν προβιβάζεται.

Αν ήταν να έφτανε το χέρι όσων κοροϊδεύουν τη διάκριση των εξουσιών να μέχρι τον Μοντεσκιέ ή τον Λοκ να το αφήσει κανείς πλημμέλημα.

Αλλά φτάνει στον Αριστοτέλη, στην αρχαία Αθήνα, ακόμα και στην αρχαία Σπάρτη (Πολιτικά, 1265b33-1266a5, κ.α.).

Δεν έχω καταλάβει γιατί τόση εγκληματική υποτίμηση στη διάκριση των εξουσιών.

 

 

26

 

Τι σκηνή κι αυτή με την φάτσα κάρτα απομάκρυνση του Χου Ζιντάο την πιο επίσημη ώρα του 20ού συνεδρίου του ΚΚ Κίνας! Λεπτομέρειες ακόμα δεν έχουν γίνει γνωστές, άρα ακόμα μόνο σπεκουλάρουμε.

Μου προκάλεσε πάντως απέχθεια αυτή η ταπεινωτική, επιδεικτική απομάκρυνση ενός ηλικιωμένου που αιφνιδιάστηκε μεν αλλά δεν έχασε την αξιοπρέπεια ενός Κινέζου ευγενούς!

Ήταν γνωστό εδώ και μια 10ετία, ήδη από το 18ο συνέδριο, της ανατολής του Σι Τζι Πινγκ, ότι θα ακολουθούσε ανατροπή ισορροπιών ανάμεσα στις δυο μεγάλες φράξιες του ΚΚ Κίνας.

Από τη μια του συνασπισμού της “κλίκας της Σαγκάης” με επικεφαλής τον εξουδετερωμένο 96χρονο σήμερα πρώην πρόεδρο Ζιανγκ Ζεμίν και των “Πριγκηπόπουλων”, γόνων ιστορικών στελεχών του ΚΚ, στην οποία ανήκε και ο Σι.

Από την άλλη της ομάδα της “φράξιας της Κομμουνιστικής Νεολαίας”, γνωστής και ως “Τουανπάι”, επικεφαλής της οποίας ήταν ο πάντα λιγομίλητος, συναινετικός και οραματιστής της “αρετοκρατίας” Χου Ζιντάο.

 

 

27

 

Το 1989, στα πλαίσια του 7ου "Πενταετούς Σχεδίου Φιλοσοφίας και Κοινωνικής Επιστήμης", το ΚΚ Κίνας χρηματοδότησε αφειδώς την έρευνα για την επιστροφή του κομφουκιανισμού στην πολιτική και την καθημερινότητα. Μερικά χρόνια αργότερα, το 8ο αντίστοιχο συνέχισε με πυρετώδεις ρυθμούς την αναζήτηση των κομφουκιανών ιδεών που θα μπορούσαν να είναι όχι απλώς συμβατές με τον τότε υπό κατασκευή “κινέζικο κομμουνισμό” αλλά να καλύψουν την εξασθένιση του ατομοκεντρισμού που είχε προκληθεί από την Πολιτιστική Επανάσταση αλλά και του εθνικισμού από τις “ανοιχτές πόρτες” (προς τη Δύση) του Ντεγκ. Η μανιώδης αυτή στροφή προς τον κομφουκιανισμό ονομάστηκε “γκουόσιε-χιέ”, δηλαδή “πυρετός σινολογικών μελετών”.

Η χρήση του κομφουκιανισμού, μετά το 18ο συνέδριο του ΚΚ, επιζητήθηκε ωφελιμιστικά, για την ενδυνάμωση της κινεζικής εθνικής ταυτότητας και την περαιτέρω αποκρυστάλλωση του λεγόμενου “μακεζί τζου-ί τζονγκούο χουά”, δηλαδή του "κινέζικου μαρξισμού". Ήξερε ασφαλώς ότι παίζει με έναν πανάρχαιο και πολύ δύσκολο αντίπαλο.

Δεν ήταν λοιπόν λίγες οι σπαζοκεφαλιές που αντιμετώπισε το ΚΚ Κίνας λόγω των αντιθέσεων μεταξύ των παραδοσιακών κομφουκιανών και των νεο-κομφουκιανών αλλά και απέναντι στις προφανείς φιλοδοξίες τους να παίξουν εκείνοι και όχι το ΚΚ τον πρώτο ρόλο στη διαμόρφωση της νέας κρατικής ιδεολογίας.

Οι παραδοσιακοί κομφουκιανοί, όπως ο Ζιάνγκ Τσιν επιζητούσαν μια καθαρή νίκη επί του μαρξισμού-λενινισμού ενώ οι νεοκομφουκιανοί -όχι τόσο εκείνοι της δεκαετίας του '80 όσο οι λεγόμενοι “μετακομφουκιανοί”, όπως οι Του Γουάιμίνγκ, Λιού Σουσιάν και Τσενγκ Ζονγκίγκ, με επαφές και διδακτορικά από αμερικανικά πανεπιστήμια, επιχείρησαν μια σύνθεση μαρξισμού και κομφουκιανισμού.

Κάποια στιγμή θα επανέλθω με περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με την δαιδαλώδη και εν εξελίξει διαπάλη μεταξύ του ΚΚ Κίνας, το οποίο στοχεύει στον πλήρη έλεγχο των νεοκομφουκιανών επιτρέποντάς τους να επιτελούν έναν απλώς συμπληρωματικό -και ουσιαστικά κατευναστικό- ρόλο και των αυτόνομων και μη αποδεχόμενων την ηγεμονία του ΚΚ Κίνας παλαιού και νέου τύπου κομφουκιανών φραξιών.

 

 

28

 

Αναδημοσιεύω την ανάρτηση του αγαπητού φίλου και παλιού συμμαθητή μου, Ραφαήλ Διαμαντή, μέρα που είναι σήμερα.

Ο ΙΤΑΛΙΚΟΣ ΦΑΣΙΣΤΙΚΟΣ ΑΓΩΝΑΣ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΜΑΚΑΡΟΝΑΔΑΣ !!! (του Ραφαήλ Διαμαντή)

Όσο και να φαίνεται απίστευτο ο Μπενίτο Μουσσολίνι μισούσε τα ζυμαρικά. Ειδικά την μακαρονάδα, τα σπαγγέτι! Θεωρούσε ότι αν τα τρώνε οι ιταλοί θα αποβλακωθούν και θα είναι ακατάλληλοι να πολεμήσουν! Για τον λόγο αυτόν φορολόγησε τα ζυμαρικά και ειδικά τα σιτηρά εισαγωγής! Έτσι το έδεσμα αυτό κατέστη πανάκριβο και προκάλεσε δυσφορία κατά του καθεστώτος. Ο κυρίως λόγος ήταν όμως ότι τα σπαγγέτι ήσαν της μόδας στους ιταλούς των Ηνωμένων Πολιτειών και από εκεί έφθασαν στην Ιταλία μετά τον Α'ΠΠ. Στα πρώτα χρόνια του πρώτου μεσοπολέμου. Ενώ στην Ιταλία ανέκαθεν υπήρχαν μακαρόνια, ωστόσο δεν είχαν σε όλη την επικράτεια την δημοφιλία που απέκτησαν αργότερα. Έτσι ανακαλύπτοντάς τα οι ιταλοί ως έδεσμα των αδελφών τους από τις ΗΠΑ αυτά έγιναν δημοφιλέστατα. Αυτό εξόργισε τον Μουσολίνι πού αμέσως έκανε ελέγχους ποιοί τα τρώνε, ποιοί τα πουλάνε θεωρώντας ότι επρόκειτο για σαμποτάζ των ΗΠΑ κατά της Ιταλίας ώστε να πλήξουν ''το αξιόμαχο'' του στρατού του αλλά και την άμυνα της χώρας! Φυσικά οι αντίπαλοι του Μουσολίνι θεώρησαν τα ζυμαρικά ώς ''αντιφασιστικό'' έδεσμα και γι αυτό κατά τον εμφύλιο ιταλικό πόλεμο που κράτησε από το 1944 έως το 1945 έφτιαχναν την ''αντιφασιστική μακαρονάδα'' που εξακολουθεί έως σήμερα σε γιορτές τοπικές. Ο Μουσολίνι ήθελε οι ιταλοί να τρώνε ρύζι και χορτόσουπες κατά τα πρότυπα των αρχαίων ρωμαίων. Υπάρχει ένα ρητό κωμικό του καθεστώτος ''Chi non mangia la minestra, salta dalla finestra!'' (Οποιος δεν τρώει την σούπα, πηδάει από το παράθυρο!). Η προπαγάνδα διατροφής ήθελε στα κοινά συσσίτια στο ''σπίτι του Λαού ή σπίτι της φασιστικής δέσμης των ράβδων'' (Casa del Fascio) οι άποροι και οι φτωχοί να πίνουν την σούπα τους! Ειδικά ο Μουσολίνι ήταν αδηφάγος στις χορτόσουπες πράγμα που αρχικά προσέλκυσε την συμπάθεια του μετέπειτα συμμάχου του, Αδόλφου Χίτλερ καθώς ο τελευταίος ήταν φανατικός χορτοφάγος και μισούσε το κρέας.

Ήταν η εποχή που έγινε μεγάλη πώληση σερβίτσιων που περιλάμβαναν την σουπιέρα. Επωλούντο μάλιστα και ξεχωριστά.

Το να έχει κάποιος σουπιέρα στο σπίτι αποτελούσε μέρος των καλών τρόπων και όχι προνόμιο πιά των αριστοκρατών! Σε μιά έκδοση του 1929, ο Νίκος Τσελεμεντές αφιερώνει στο τέλος των συνταγών του, ένα κείμενο περί καλών τρόπων, πως κάποιος πρέπει να τρώει στο τραπέζι, πως να χαιρετάει και πώς να χορεύει. Αναφέρει λοιπόν ότι το τότε νέο και άγνωστο ακόμα καθεστώς του Μουσολίνι έχει έναν περίεργο χαιρετισμό αναβίωσης του αρχαίου ρωμαϊκού. Κανένας τότε δεν υποψιαζόταν τι θα επακολουθούσε. Στις 25 Ιουλίου 1943 ο κουρασμένος πιά ιταλικός λαός από τον πόλεμο και τις μειωμένες μερίδες φαγητού με πρωτοβουλία ενός χωριού της Μπολώνια ξεκίνησε ενάντια στο καθεστώς λαϊκές γιορτές με προσφορά ενός πιάτου μακαρονιών με κόκκινη σάλτσα ντομάτας στους στερημένους πολίτες. Αυτό έγινε με πρωτοβουλία ενός χωρικού ονόματι Αλτσίντε Τσέρβι. Ήδη από την δεκαετία του 1930 οι 7 γιοί του επέδειξαν δυσφορία για το καθεστώς του Μουσολίνι, έτσι τον Δεκέμβριο του 1943 οι Gelindo, Antenore, Aldo, Ferdinando, Agostino, Ovidio και Ettore τυφεκίσθησαν για αντίποινα. Εδώ και 78 χρόνια η παράδοση αυτή εξακολουθεί να υπάρχει σε κάθε πόλη ή χωριό της Ιταλίας και αποτελεί εθνική εορτή. Ήταν η πρώτη φορά που ''πολιτικοποιήθηκε'' ένα έδεσμα τόσο δημοφιλές όπως τα μακαρόνια! Στην σουπιέρα τοποθετήθηκαν τα μακαρόνια! Σήμερα η οικία Τσέρβι αποτελεί μουσείο και σύμβολο αντίστασης κατά του ιταλικού φασισμού.

30

Λοιπόν, επειδή μπορεί να πάτε να δείτε με τα παιδιά σας ή τα εγγόνια σας ή τα ανηψάκια σας την παράσταση του Μικρού Εθνικού “Η Χάιντι και τα Βουνά”, με όλες μου τις ευχές να πάτε και καλή διασκέδαση!

Οπότε, θερμή παράκληση, μη διαβάσετε, μη διαβάσετε ξαναλέω, την κριτική μου, δεν υπάρχει ο παραμικρός λόγος η γνώμη μου να ανακατευτεί στην εγγυημένα όμορφη θεατρική έξοδο που θα έχετε όποιο Σαββατοκύριακο αποφασίσετε.

. . . . . . . . . . . . . . . . . .

Η Χάιντι λοιπόν!

Καθώς η αφεντιά μου έχει δυο γιούς και (μέχρι στιγμής) δυο εγγονούς και μόνο μια εγγονή -η Αννούλα δεν είναι ούτε καν ακόμα 4 ετών, η Χάιντι δεν υπήρξε από τα “παιδικά” που παρακολούθησα μαζί τους. Εξάλλου, όπως έλεγε και ο μακαρίτης ο Πίτερ Σκράιν, επαΐων επί των γερμανικών γραμμάτων στο Μπρίστολ, η Χάιντι είναι ό,τι πιο κλασικό στην κοριτσίστικη λογοτεχνία. Εμείς αντίθετα, έχουμε οικογενειακώς ανά πάσα στιγμή συμπληρωμένη ποδοσφαιρική ομάδα 5x5!

Ή Χάιντι, όπως ξέρουμε, έγινε σουξέ χωρίς σύνορα. Αλλά και μέτρο -ειδικά από τους Αμερικανούς που έριχναν απανωτά σίκουελ -μέχρι και μάνα έγινε η Χάιντι το 1939!

Όπως έγραφε ο Τζ. Όργουελ σε μια απαντητική επιστολή του, “τα χειρότερα βιβλία είναι συχνά τα πιο σημαντικά γιατί συνήθως είναι αυτά που διαβάζονται στην παιδική μας ηλικία”.

Υπήρξε τελικά η Χάιντι της Ελβετίδας Γιοχάνα Σπίρι έργο για παιδιά ή για νεαρούς ενήλικες;

Το έργο εκδόθηκε το 1880-81 και ταχύτατα άρχισε να μεταφράζεται.

Η πρωτότυπη ιστορία της Χάιντι δεν ξέρω αν είναι τόσο γνωστή. Την θυμίζω περιληπτικά.

Η 5χρονη Χάιντι είναι ορφανή. Η θεία της την φέρνει στον παππού της, έναν ακοινώνητο γέρο, χήρο, που μένει μόνος σε μια καλύβα στις Άλπεις. Μετά από κάποιο διάστημα η θεία κανονίζει η Χάιντι να κατέβει στη Φρανκφούρτη όπου θα κρατάει συντροφιά στην Κλάρα Ζέσεμαν, ένα 9χρονο ανάπηρο κορίτσι ευκατάστατης οικογένειας. Η Χάιντι αγαπά την Κλάρα και γίνονται φίλες αλλά αρρωσταίνει από νοσταλγία για τις Άλπεις και τον παππού της. Ο πατέρας της Κλάρας, χερ Ζέσεμαν, ακολουθώντας τη συμβουλή του γιατρού επιστρέφει την Χάιντι στους δικούς της.

Στον δεύτερο μέρος ο παππούς αποφασίζει να κατέβει μαζί της σε ένα μεγάλο χωριό όπου εκείνη θα μπορεί να πηγαίνει σχολείο. Κάποιο καλοκαίρι η Κλάρα και η οικογένεια Ζέζεμαν επισκέπτονται τη Χάιντι στις Άλπεις όπου, σαν από θαύμα, η Κλάρα σηκώνεται από την αναπηρική καρέκλα και περπατά θεραπευμένη.

Το έργο πολύ γρήγορα δέχτηκε δριμείες κριτικές. Στέκομαι μόνο στις πρώτες και παλιότερες.

Λίγα χρόνια μετά την κυκλοφορία του δίτομου έργου από τον παιδαγωγό και κριτικό παιδικής λογοτεχνίας Χάινριχ Βόλγκαστ, ο οποίος βρήκε στη “Χάιντι” παραπάνω θρησκευτικότητα απ' όσο έπρεπε και μπουκωμένη από απλοϊκό μανιχαϊσμό.

Αργότερα, ο κριτικός Κλάους Ντόντερερ στάθηκε επίσης στη μανιχαϊστική προχειρότητα της Σπίρι. Στο ένα στρατόπεδο οι “καλοί”, δηλαδή ευσεβείς χριστιανοί (όπως η αγρότισσα γιαγιά) ή απλά φιλεύσπλαχνοι και πρακτικοί χριστιανοί (όπως η αστή γιαγιά), ο γιατρός και ο αστικά γειωμένος και πραγματιστής χερ Ζέσεμαν και από την άλλη οι “κακοί”, όπως η νευρωτική γκουβερνάντα δεσποινίς Ρότενμάγιερ και ο δύστροπος, με κακό παρελθόν, απρόβλεπτος και αντικληρικαλιστής παππούς. Ή το άλλο απλοϊκό: η διάκριση μεταξύ της “πνιγηρής” γερμανικής Φρανκφούρτης και των “ζωογόνων” Ελβετικών Άλπεων.

Η κριτική της εποχής που ακόμα το έργο ήταν νωπό και επίκαιρο αναγνώριζε στα θετικά του ότι άγγιζε ένα ευρύτερο κεντροευρωπαϊκό πρόβλημα, όπως η υπηρετική παιδική εργασία και η άρνηση των παιδιών ή των οικογενειών τους να τα εγγράψουν στο σχολείο.

Στη θεατρική διασκευή που παρουσίασε ο Ανδρέας Φλουράκης έχουν λειανθεί οι εμφανείς θρησκευτικές γωνίες του έργου. Για παράδειγμα, δεν υπάρχουν στην εν λόγω διασκευή σκηνές όπως στο πρωτότυπο της Σπίρι, όταν Χάιντι, όσο βρίσκεται ακόμα στη Φρανκφούρτη, σταματά να επικοινωνεί με τον Θεό επειδή οι προσευχές της να επιστρέψει στην Ελβετία μένουν αναπάντητες. Τότε που η κυρία Ζέσεμαν παρεμβαίνει ξεκάθαρα, λέγοντάς της: «Ο Θεός είναι ένας στοργικός Πατέρας για όλους μας και ξέρει τι είναι καλό για εμάς. Αν ζητήσουμε κάτι που δεν είναι σωστό να έχουμε, δεν θα μας το δώσει, αλλά στην καλή Του ώρα, αν συνεχίσουμε να προσευχόμαστε και να εμπιστευόμαστε Αυτόν, θα βρει κάτι καλύτερο». Αναφέρεται επίσης στο θέμα της θείας συγχώρεσης, διαβεβαιώνοντας τη Χάιντι ότι ο Θεός θα τη συγχωρήσει που δεν συνέχισε να προσεύχεται και πράγματι θα αυξήσει την πίστη και την εμπιστοσύνη της στην πρόνοια. Η κοπέλα συγκρατεί αυτά τα λόγια, όχι μόνο κατά την περίοδο της Φρανκφούρτης αλλά και μετά την επιστροφή της στην Γκράουμπίντεν (Γκριζόν). Δηλαδή για την ψυχική και σωματική ίαση τόσο της Χάιντι κατά τη διάρκεια της παραμονής της στη Φρανκφούρτη όσο και του παππού αλλά και της ανάπηρης Κλάρας, πέρα από τον “καθαρό αέρα” των Άλπεων, συνετέλεσε πρωτίστως η γαλούχηση με χριστιανική πίστη.

Στη διασκευή του Φλουράκη η λέξη “Θεός” ακούγεται μόνο δύο φορές, μια με εντελώς κοινότοπο, τρόπο και μια ως άρνησή του από τον οργισμένο παππού.

Μιας και είμαστε στον παππού να παρατηρήσω ότι ο Φλουράκης απέφυγε την πολυπλοκότητα του ρόλου όπως υπάρχει στο πρωτότυπο. Ο συγκεκριμένος χαρακτήρας, μέσα στο θρησκευτικό – μανιχαϊστικό πλαίσιο της Σπίρι, είχε πολύ πιο ευδιάκριτη λειτουργικότητα από όση στη διασκευή του Φλουράκη. Ο παππούς Αλμ-Όεχι, κατά την Γ. Σπίρι, μεταμορφώνεται από τον λόγο του Ευαγγελίου και όχι από κάποιο αλπικό αστροπελέκι. Έτσι, στη διασκευή του Φλουράκη δεν προκύπτει ανάγλυφα η μεταστροφή του άσωτου γόνου γαιοκτημόνων και χτυπημένου από κακή μοίρα “παππού” Άλμ-Όεχι. Η περηφάνεια του, η άρνησή του να εξαγοραστεί από τους αστούς Ζέσεμαν δεν οφείλεται, κατά την Σπίρι, στο ότι έχει γίνει ένας ξωμάχος ορεσείβιος. Δεν είναι ένας αλλόκοτος, είναι ένας τραγικός χαρακτήρας. Είναι για την Σπίρι ο δεύτερος πιο σημαντικός χαρακτήρας της πλοκής ως μεταμορφωτικός τύπος του άσωτου ο οποίος διαπερνά και υπηρετεί μέσω αυτόνομων και ετερόνομων διαδρομών τη θρησκευτική έννοια της μετάνοιας, της συγχώρεσης και της συμφιλίωσης. Η Σπίρι ήθελε την μεταμόρφωσή του πρωτίστως μέσα στη θρησκευτική εμπειρία.

Στη διασκευή του Φλουράκη εξαχνώνεται ο χαρακτήρας του παππού αλλά και η θρησκευτική του μεταστροφή. Και μένει ως τελική εντύπωση πώς παραμένει ένας αρνητής του Θεού, αφού όπως λέει: “Αν υπήρχε Θεός, δεν θα μου έπαιρνε τον γιο μου. Δεν θα μ’ άφηνε εμένα ακόμα να ζω.”

Στο πρωτότυπο όμως, ο αποξενωμένος από την εκκλησία παππούς -μέχρι τη στιγμή που η Χάιντι επιστρέφει από τη Φρανκφούρτη με μια εικονογραφημένη Βίβλο και με το μήνυμα που της έχει μεταδώσει η κυρία Ζέσεμαν, μεταστρέφεται σε έναν χριστιανό πιστό που επιζητεί τη συγχώρεση και τη συμφιλίωση.

Δευτερεύουσες φιγούρες στην πρωτότυπη Χάιντι αλλά με συμβολικό βάρος είναι οι δυο γιαγιάδες. Η αγρότισσα γιαγιά του βοσκού Πέτερ και φυσικά η κυρία Ζέσεμαν. Λέω βάρος διότι η Σπίρι ένιωσε ότι πρέπει να μην αγνοήσει τις ακόμη νωπές θρησκευτικές αναταραχές μεταξύ των ελβετικών καντονιών γύρω από επίμαχα ενδοπροτεσταντικά ζητήματα. Έτσι, η γιαγιά του βοσκού Πέτερ αντανακλά την πιο συντηρητική θεολογικά γραμμή της προσωπικής ευσέβειας ενώ η γιαγιά Ζέσεμαν την κοινωνική και πρακτική ηθική και μια πιο φιλελεύθερη θρησκευτική αντίληψη.

Αφαιρώντας όμως ο Φλουράκης τα θρησκευτικά γρέζια άφησε απείραχτο και γυμνό τον αστικό αυτοματισμό. Ο χερ Ζέσεμαν πείθεται να αφήσει την Χάιντι να επιστρέψει στις αγαπημένες της 'Αλπειες μόνο όταν η γιαγιά Ζέσεμαν τον εκβιάζει με πώληση του εταιρικού μεριδίου της σε τρίτο.

Αστική μεν λογική δε! Από την άλλη, στη διασκευή, ο παππούς αρνείται κάθε χρηματισμό, αφήνοντας ανεξήγητη για τον θεατή την αναπάντεχη αυτή εντιμότητά του.

Κολοσσιαίας δυσκολίας η διασκευασμένη θεατρική παρουσίαση της Χάιντι και πολύ ενδιαφέρουσα η προσπάθεια της σκηνοθέτιδας, Ιώς Βουλγαράκη.

Ο Φλουράκης έκανε, νομίζω, έναν άθλο, μιας και διασώζει τη Χάιντι από την εμπορική της κατάπτωση και την παραδίδει με περισσότερες ελπίδες σε ένα κοινό που ίσως, το εύχομαι, αναζητήσει τις αυθεντικές ρίζες της.

Δεν αγνόησε επιπλέον και τη δυσκολία του τρόπου με τον οποίο, μια εφηβική μυθοπλασία που την κατάντησαν νηπιακό καρτούν, θα μπορέσει να παιχτεί θεατρικά σήμερα σε ένα κοινό, κυρίως γονιών, που το έμαθαν να θεωρεί τη Χάιντι ένα απλοϊκό, χαζοχαρούμενο παραμυθάκι, άρα να φέρουν τα παιδάκια τους σε ένα έργο δύσληπτο για τα μικρότερα. Ευτυχώς βοηθούν πολύ τα σκηνικά της Μαγδαληνής Αυγερινού και η κινησιολογία της Κατερίνας Φώτη.

Βρήκα καλή την παρουσία και τη μουσική που έγραψε ο Δημήτρης Τάσαινας, έξω από τα κλισέ της παιδικότητας.

Μου άρεσε πολύ η Νοεμή Βασιλειάδου στο ρόλο της Χάιντι και η Χριστίνα Μπρέκου στο ρόλο της Κλάρας.

Αγώνα σκληρό και νικηφόρο έδωσε με τις δομικές ατέλειες του ρόλου του παππού ο Βασίλης Καραμπούλας.

Γενικά βρήκα ικανοποιητικούς τον Λαέρτη Μαλκότση στο ρόλο του χερ Ζέσεμαν, την Χριστίνα Χριστοδούλου ως δεσποινίδα Ρότενμάγιερ, τον Τίτο Γρηγορόπουλο στο ρόλο του Πέτερ και την Ιουστίνα Ματσιασέκ στο ρόλο της θείας Ντέτε.

Εξαιρετικές και οι δύο γιαγιάδες, η Ντίνα Μιχαηλίδου ως γιαγιά του Πέτερ και η πολύ αγαπημένη φίλη Γιώτα Φέστα ως γιαγιά Ζέσεμαν.

Άφησα τελευταίο το εγκώμιο για το πλάσμα της καρδιάς μου, το γιόκα μου, Αλέξη, ο οποίος εμφανίζεται κυρίως ως μουσικός επί σκηνής.

ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ FACEBOOK - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2022

 4

 Μέχρι και η ταπεινότητά μου να αναρτήσει ένα μικρό σχόλιο για τον εκδημήσαντα Γκορμπατσώφ - δεν είναι για βιασύνη τέτοια θέματα- και μιας και θυμηθήκαμε την гласность (γκλασνόστ), ας πούμε ότι δεν την έφερε στην πολιτική ρητορική εκείνος αλλά ο Λένιν.

Ήταν ο τελευταίος εκείνος ο οποίος, το 1917, διατύπωσε τις τέσσερις αρχές που θα έπρεπε να διέπουν την άρτι συγκροτηθείσα σοβιετική - σοσιαλιστική δημοσιογραφία.

Πρώτον, η αρχή партийность (παρτίινοστ - κομματικότητα) / идеоность (ιντέονοστ – ιδεολογική τοποθέτηση).

Δεύτερον, η αρχή народность / массовость (μάσοβνοστ – επαφή με τις μάζες / ναρόντνοστ – λαϊκότητα).

Τρίτον, η αρχή правдивость / объективность (πράβντιοστ – τιμιότητα σκέψης / ομπζεκτίβνοστ – αντικειμενικότητα).

Τέταρτον, η αρχή открытость / гласность (ατκρίτοστ – ανοικτότητα / γκλάσνοστ – διαφάνεια).

Θεωρητικά οι τέσσερις παραπάνω αρχές δεν αμφισβητήθηκαν ποτέ.

Περιττεύει ο σχολιασμός περί του αν και πώς εφαρμόστηκαν στην πράξη -εκτός της πρώτης.

Ο Γκορμπατσώφ προσπάθησε, στο ιστορικά πολύ σύντομο διάστημα της εξουσίας του, να δώσει την πρωτοκαθεδρία στην τέταρτη λενινιστική αρχή της γκλασνόστ ελπίζοντας ότι έτσι, μαζί με την περεστρόικα, θα μπορούσε να κερδίσει χρόνο υπέρ μιας μεταρρυθμισμένης ΕΣΣΔ ...

 

 

 

5

 

 

 

 

 

 6

 

Με λύπη πάντα παρακολουθούσα τις δημόσιες αναμετρήσεις σύγχρονων φιλοσόφων της Δύσης, όπως ο Φουκουγιάμα και ο Ανρί-Λεβί, με τον Αλεξάντερ Ντούγκιν, τον φιλόσοφο του Πούτιν. Θυμίζω ότι ο κήρυκας του “ευρασιανισμού” και της “τέταρτης πολιτικής θεωρίας” έχει ως εμπνευστές του τον Ιούλιο Έβολα και τον Ρενέ Γκενόν και συνομιλητή, για τα τρέχοντα, τον Αλαίν ντε Μπενουά.

Η συνταγή του Ντούγκιν έχει πάντα και μεγάλες δόσεις Χάιντεγκερ...

Κάθε καλόπιστος παρατηρητής αυτών των ντιμπέιτ -τα οποία υπακούουν στους κανόνες του θεάματος και όχι της πληροφόρησης και ανεξαρτήτως του ότι είναι προγραμματισμένα να λήγουν με “ισοπαλία”- μπορεί να διαπιστώσει την ανεπάρκεια (ή μήπως την απροθυμία;) του δυτικού φιλοσοφικού λόγου (αν ήταν τέτοιος) να τελειώσει το ματς με ένα νοκ-άουτ. Ούτε καν στα σημεία.

Δυστυχώς, η επιτυχία του Ντούγκιν δεν οφείλεται μόνο στο θέαμα που προσφέρει αλλά και στο ότι το εκλεκτικιστικά κατασκευασμένο προϊόν του περιέχει υλικά για τα οποία η Δύση, πάσχουσα από τον δικό της μηδενισμό, έχει ακόμα ανεκπλήρωτες αμφίθυμες ορέξεις και πολύ μπερδεμένες διαθέσεις.

 

 

7

 

Την ανάρτηση αυτή τη γράφω για τον Βαγγέλη. Μπορεί όμως να ενδιαφέρει και κανέναν άλλο... Έρχεται τις προάλλες η κόρη του, μαθήτρια Δημοτικού, και του λέει, “Μπαμπά, σταματάω την κολύμβηση και θέλω να με γράψεις στο τσιρλίντινγκ, έγινε ολυμπιακό άθλημα”!

Τρελάθηκε ο άνθρωπος. Όπως όλος ο ανδρικός πληθυσμός ήξερε κι αυτός το τσιρλίντινγκ κυρίως από το μπάσκετ. Έχει το κλισέ με τις χορεύτριες με τις φουστίτσες ή τα καυτά σορτς και τα μπον-μπον σε αποστολή μάλλον διασκεδαστή της ανδροκρατικής πλήξης στα τάιμ άουτ παρά εμψυχωτή αγωνιστικότητας.

“Δε θέλεις κανένα άλλο άθλημα κόρη μου;” Τίποτα εκείνη. Οι συμμαθήτριές της γράφονται μετά μανίας στο τσιρλίντινγκ.

Σκέφτηκα λοιπόν, αγαπητέ Βαγγέλη, μήπως με αυτή μου την ανάρτηση καταπραΰνω κάπως τις ανησυχίες σου και τον σκεπτικισμό σου, τον οποίο αντιλαμβάνομαι.

Δεν ξέρω αν έχεις υπόψη σου τα εξής:

1) Το ολυμπιακό cheerleading, εκείνο δηλαδή που πρόσφατα βαφτίστηκε “αθλητικό” ή “αγωνιστικό”, αναγνωρίστηκε μεν το 2019 αλλά θα εγκαινιαστεί για πρώτη φορά στους Ολυμπιακούς του 2028. Καλώς ή κακώς η κόρη σου βρίσκεται ακριβώς στην ηλικία της υποψήφιας “μοριοσυλλέκτριας” για το πανεπιστήμιο.

2) Αναγνωρίστηκε από την ΔΟΕ (άντε, να μην τα σούρουμε τώρα σ' αυτή τη λέσχη μαρκησίων, κόμητων, δισεκατομμυριούχων και λευκών) ως ολυμπιακό άθλημα μαζί με την αναρρίχηση, το σκέιτ και το μπρέικ ντανς. Ρισπέκτ βεβαίως και για τα τρία. Αλήθεια όμως, σίγουρα θα είναι το παρκούρ το 2024 στο Παρίσι; Οπωσδήποτε θα βρίσκεται το 2028 στο Λος Άντζελες!

3) Κατά τις δηλώσεις των εκπροσώπων του, το ολυμπιακό τσιρλίντινγκ θα διαφέρει πλήρως από τα γνωστά ευκολάκια κιτς τύπου μπάσκετ, ποδοσφαίρου, μπέιζμπολ κλπ.

4) Ακριβώς λόγω των έντονων, μέχρι σήμερα, αμφισβητήσεων περί του αθλητικού χαρακτήρα του τσιρλίντινγκ προστέθηκαν πολλά ακροβατικά και όντως ενισχύθηκαν οι σωματικές απαιτήσεις. Διαβάζω τον Κανονισμό του αθλήματος και διαπιστώνω δύσκολες ρόδες, πυραμίδες, αίρμπορν, ελικοπτεράκια, μπάκμπεντς, μπέις και άλλα πολλά εντυπωσιακά που θυμίζουν ενόργανη γυμναστική.

5) Συμφωνώ μαζί σου, μυρίζει πολύ αμερικανιά η υπόθεση. Όπως και να το κάνουμε, πίσω από αυτή την ιστορία τη μεγάλη μάχη την έδωσε ένας Αμερικανός, ο Τζεφ Γουέμπ ο οποίος, με την εταιρεία του “Βάρσιτι” υπερπλούτισε από την κουνελοειδή εκδοχή αυτού του θεάματος. Το πρόβλημα της μετατροπής του αθλητισμού σε θέαμα και του θεάματος σε “αθλητισμό” είναι ζήτημα μιας άλλης συζήτησης.

6) Οι παλιές, εύλογες περί σεξισμού ενστάσεις σήμερα φαίνεται να μην έχουν βάση. Ελπίζω αυτές οι κακές πρακτικές να μην εισχωρήσουν στην ολυμπιακή αναβάθμιση του cheerleading. Να σου θυμίσω ότι, στις απαρχές του, τον 19ο αιώνα, το τσιρλίντινγκ ήταν καθαρά ανδρική υπόθεση. Γνωστότερος “ηγέτης ιαχών” και εμπνευστής νικηφόρου πνεύματος είναι ένας φοιτητής ιατρικής, ο Τζόνι Κάμπελ, σε αγώνες που έδινε στα τέλη του 19ου αιώνα το πανεπιστήμιο της Μινεσότα. Μόνο μετά τον Β' Π.Π. οι γυναίκες “διεκδίκησαν” και “κατάφεραν” να πάρουν τη μονοκαλλιέργεια του τσιρλίντινγκ.

Σήμερα, όπως πληροφορούμαι από τους Γενικούς Κανονισμούς της “Ελληνικής Ομοσπονδίας Τσιρλίντινγκ - Αθλητικού Ομαδικού Χορού”, όλες οι ομάδες -με εξαίρεση το All Girls- είναι μικτές. Φαντάζομαι ότι το νέο πνεύμα θα επηρεάσει και την αισθητική των εμφανίσεων. Επομένως, σε κάποιους γονείς θα εμφανιστούν και αγόρια με την επιθυμία να γραφτούν σε σχολές τσιρλίντινγκ.

Οψόμεθα...

Θα διόρθωνα πάντως την ελληνική απόδοση που έκανε η Ομοσπονδία στο τσιρλίντινγκ ως εξής: “Αθλητικός Ομαδικός Χορός” με τη συμπλήρωση “Αισιόδοξης Εμψύχωσης”.

Συναιρώντας, αγαπητέ Βαγγέλη, προσωπικά θα έβλεπα το ζήτημα μάλλον αισιόδοξα.

Ως εκ τούτου, εύχομαι να πάρει τις καλύτερες εμπειρίες και διακρίσεις από αυτό που επιθυμεί η κόρη σου!

 

 

 11α

 

Ώρες ώρες, οι ευαγγελιζόμενοι γιγάντιες αναμορφώσεις ή μεταρρυθμίσεις του καπιταλισμού προκαλούν μεγαλύτερους μπελάδες από τους συνήθεις φλεγματικούς οι οποίοι τον αρνούνται ριζικά, ποιμαντεύουν την ανατροπή του και συνήθως τακτοποιούνται σε κοινοβουλευτικά έδρανα.

Μια τέτοια περίπτωση, της πρώτης κατηγορίας, μου φαίνεται πως είναι ο Κλάους Σβαμπ, εμπνευστής του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ του Νταβός και οραματιστής ενός “συμμετοχικού καπιταλισμού”.

Ενώ η ατζέντα και η μόνιμη απορία για τους ψυχραιμότερους συνθαμώνες συναφών παρατηρητηρίων αφορά στο “πού οφείλεται και πόσο, επιτέλους, θα κρατήσει η αντοχή του νεοφιλελεύθερου μοντέλου”, οι ανήσυχοι οραματιστές, όπως πχ και ο Γιούργκεν Κόκα, με την “Ιστορία του καπιταλισμού” του, επισημαίνουν την αναμφισβήτητη ικανότητα -πραγματικό ταλέντο- του καπιταλισμού να μεταμορφώνεται αλλά, αλλά, όχι χωρίς προηγουμένως να έχει αντιμετωπίσει τα πρόδηλα και ανυπέρβλητα με τις συνήθεις συνταγές αδιέξοδά του.

Αν δεχτώ ότι αυτό είναι το μόνο αναμορφωτικό κινούν αίτιο και με τέτοιους όρους, τότε θα αρχίσω να υποψιάζομαι ότι υπάρχει κάπου κρυμμένος ένας και μόνο δαίμονας του καπιταλισμού, ο οποίος μάλιστα πάσχει από σαδομαζοχισμό. Ίσως γι αυτό και βλέπω αντανακλάσεις του σε προσωπικότητες όπως στον Ελβετό Κλάους Σβαμπ.

Όσο κι αν δεν θα χρέωνα στον ίδιο την παραμικρή συμμετοχή και ευθύνη για τη μετακόμιση της βιομηχανίας τουρμπινών του πατέρα του από την Ελβετία στη Γερμανία του Γ' Ράιχ, ωστόσο, μέσα στον κόσμο των αναμνήσεων και των επιρροών του βλέπω καθαρά το δαιμονικό στοιχείο.

Έτσι μόνο μπορώ να εξηγήσω και τους επαίνους του για τις παγκόσμιας εμβέλειας ηγετικές ικανότητες του Πούτιν...

 

 

 11β

 

Οι ελίτ και τα υπόβαθρά τους

Αξιέπαινο αναμφισβήτητα ότι η Λιζ Τρας διόρισε τρεις υπουργούς με υπόβαθρο ετερότητας. Ο Γκανέζος Κουαρτένγκ, θαυμαστής της Θάτσερ, ο Κλέβερλι, με καταγωγή από τη Σιέρα Λεόνε και η ινδικής καταγωγής και αφρικανικών παιδικών αναμνήσεων Μπρέιβερμαν είναι καθόλα άξιοι για τις θέσεις που ανέλαβαν. Οι αποικιοκρατικές αυτοκρατορίες είναι το ελάχιστο που οφείλουν για τα ανομήματά τους.

Αλλά αυτή η είδηση μου έφερε στο νου το συναφές ζήτημα των διορισμών άξιων ανθρώπων, να το τονίσω αυτό, σε θέσεις υποδεέστερης διασύνδεσης και διαπλοκής με την κυρίαρχη ελίτ.

Αυτές οι "κοπτάτσιες" στους ρωμαϊκούς χρόνους διεκπεραιώνονταν με τις υιοθεσίες. Άλλη ιστορία αυτή, για άλλη στιγμή.

Πολλοί ερευνητές της κοινωνικής σύνθεσης, όχι ακριβώς του πυρήνα των εθνικών ή υπερεθνικών ελίτ (τρέχα γύρευε αν μπλέξεις εκεί), αλλά των “υπόβαθρων” στήριξής τους (τα οποία χρησιμοποιούν ως δεξαμενές άντλησης φιλόδοξων και ορεξάτων υποψήφιων νέων μελών), έχουν επικεντρωθεί ιδίως στις αλληλοσυνδέσεις μεγαλοστελεχών των διοικήσεων πολυεθνικών εταιρειών. Πράγματι, διευθύνοντες σύμβουλοι, πρόεδροι, εκτελεστικά μέλη των διοικήσεων και μεγαλοδιευθυντές κατέχουν θέσεις σε περισσότερες εταιρείες, δημιουργώντας -πέρα από εταιρικές ζεύξεις- και κλειστές δεξαμενές ανθρώπινων πόρων.

Μια από τις ενδιαφέρουσες επιστημονικές έρευνες είναι και εκείνη των Heemskerk, Fennema και Carroll (2016), απ' όπου αντλώ το σχετικό δικτυόγραμμα που παρουσιάζω.

Μια απλή ματιά από απόσταση, χωρίς σκοτούρα και προσήλωση στη λεπτομέρεια, δείχνει το μεγάλο βαθμό αλληλοσυνδέσεων πολυθεσιτών διευθυντών στις γερμανικές εταιρείες (στο κέντρο) αλλά και στις γαλλικές συγκριτικά με άλλων χωρών. Ιδιαίτερα ελιτίστικη η Ευρώπη!

Χαρακτηριστικό πάντως εύρημα είναι ότι η κρίση γκρέμισε τα πυκνά δίκτυα των linkers, ανοίγοντας χώρο για νέους διεκδικητές.

Κάτι που ενώ βλέπουμε να συμβαίνει στην οικονομία δεν υπάρχει ούτε στην πιο προχωρημένη φαντασία των πολιτικών και κομματικών “υπόβαθρων”...

 

 

12

 

 

 

 

 

 13

 

Η αφορμή για τις σκέψεις αυτές έρχεται από μια περφόρμανς του Τράβις Πρέστον, πρύτανη στο California Institute of Arts (CalArts), με τίτλο “Augustine Machine ou Encore Une Nuit d’Insomnie”. Για την παράσταση συνεργάστηκαν καλλιτέχνες από το CalArts και από το γαλλικό Conservatoire National Supérieur d’Art Dramatique.

Το ιστορικό ψυχιατρείο της Salpêtrière, ο σπουδαίος γιατρός Charcot και η “επινόηση της υστερίας” αποτελούν τους ακρογωνιαίους λίθους του έργου του Πρέστον, μέσα στο θεωρητικό πλαίσιο που καθόρισε ο σύγχρονος Γάλλος φιλόσοφος Georges Didi-Huberman στο πολύ ενδιαφέρον βιβλίο του, “Invention de l’hystérie, Charcot et l’Iconographie photographique de la Salpêtrière”.

Έχουμε λοιπόν τη σχέση της “επινοημένης” υστερίας με την φωτογραφημένη απεικόνισή της.

Τις τελευταίες δεκαετίες του δέκατου ένατου αιώνα, η Salpêtrière ήταν αυτό που ήταν πάντα: μια κόλαση για γυναίκες, μια citta dolorosa που έκλεινε μέσα της 4.000 “ανίατες” ή “τρελές”. Ήταν ένας πραγματικός εφιάλτης εν μέσω της παρισινής μπελ επόκ.

Εκεί μέσα ο Charcot ανακάλυπτε εκ νέου την υστερία.

Ο Didi-Huberman ανατρέχει στο πώς το έκανε αυτό, μέσα σε όλες τις διάφορες κλινικές και πειραματικές διαδικασίες, μέσα από την ύπνωση αλλά και τις θεαματικές παρουσιάσεις ασθενών με υστερικές κρίσεις στο αμφιθέατρο όπου έκανε τις περίφημες “Διαλέξεις της Τρίτης”.

Με τον Charcot ανακαλύπτουμε την ικανότητα του υστερικού σώματος, το οποίο είναι, στην πραγματικότητα, εκπληκτικό. Προκαλεί έκπληξη διότι ξεπερνά τη φαντασία, ξεπερνά “όλες τις ελπίδες”.

Ποιανού τη φαντασία; Ποιανού τις ελπίδες; Αυτό που οι υστερικοί του Salpêtrière μπορούσαν να επιδείξουν ως παράσταση με το σώμα τους υποδήλωνε μια εξαιρετική συνενοχή μεταξύ ασθενών και γιατρών, μια σχέση επιθυμιών, βλεμμάτων και γνώσης. Αυτή τη σχέση προσπαθεί να εξερευνήσει στο βιβλίο του ο Didi-Huberman.

Τι παρουσίαζε η εικονογραφία της Salpêtrière; Περιείχε τα πάντα: πόζες, επιθέσεις, κλάματα, “στάσεις ανθρώπων κυριευμένων από πάθος”, “εκστάσεις”, “σταυρώσεις”, “παραληρήματα”.

Αν “όλα” φαίνονται σε αυτές τις εικόνες, λέει ο Didi-Huberman, είναι επειδή η φωτογραφία ήταν στην ιδανική θέση ώστε να αποκρυσταλλώνει τη σύνδεση μεταξύ των φαντασιώσεων της υστερίας και των φαντασιώσεων της γνώσης.

Καθιερωνόταν λοιπόν μια αμοιβαιότητα γοητείας μεταξύ των γιατρών, με την ακόρεστη επιθυμία τους για εικονογράφηση της υστερίας, και των υστερικών γυναικών, που όχι μόνο συμμετείχαν πρόθυμα αλλά και ουσιαστικά ήταν εκείνες εξύψωναν το διακύβευμα του εγχειρήματος μέσα από τα όλο και πιο θεατροποιημένα σώματά τους.

Με αυτόν τον τρόπο η υστερία στην κλινική έγινε το θέαμα, η εφεύρεση της υστερίας.

Πράγματι, η υστερία συγκαλυμμένα ταυτιζόταν με κάτι πολύ κοντά στην τέχνη, πολύ κοντά στο θέατρο ή τη ζωγραφική.

Αλλά η διαρκής κλιμάκωση αυτών των αμοιβαίων γοητειών παρήγαγε στο τέλος μια παράδοξη κατάσταση: όσο περισσότερο η υστερική χαιρόταν να επανεφευρίσκει και να απεικονίζει τον εαυτό της στην υπέρτατη αποθέωση, τόσο περισσότερο η ασθένεια επιδεινωνόταν.

Και κάποια στιγμή η γοητεία έσπαγε. Και η συγκατάθεση μετατρεπόταν σε μίσος...

 

 

14

 

Πολύ θανατικό αυτές τις μέρες...

Ας το φιλοσοφήσουμε με την "πασσακάλια για τη ζωή", του Stefano Landi:

"La passacaglia della vita"

Σε πρώτο ρόλο η αγαπημένη μου viola da gamba.

Πάμε!

È un sogno la vita

che par sì gradita,

è breve gioire,

bisogna morire.

Ένα όνειρο είναι η ζωή

Που φαίνεται τόσο γλυκό.

Μα η χαρά διαρκεί λιγο

Πρέπει να πεθάνουμε. 

 

 

15

 

 

 

 

 

 

 

 19

 

Υπήρξαν και αληθινές βασίλισσες, πανάξιες και περήφανες άνασσες ...

Όπως η Ραναβαλόνα η Γ' της Μαδαγασκάρης.

Αντιστάθηκε όσο μπόρεσε στην ωμότατη αποικιοκρατική εισβολή της Γαλλίας.

Σκεφθείτε τη λεπτότητά της, προσπάθησε να κερδίσει την εύνοια του 24ου πρόεδρου των ΗΠΑ Γκρόβερ Κλήβελαντ στέλνοντάς του ως δώρα μια καρφίτσα από ελεφαντοστό, μια “ακοτοφαχάνα”, δηλαδή μια μεταξωτή ριγέ εσάρπα και ένα όμορφα πλεγμένο καλάθι.

Όχι, δεν θα χαρακτήριζα αφελή αυτή την χειρονομία της, ήταν στο ύψος μιας αληθινής βασίλισσας!

Πρόεδρος της Γαλλίας ήταν εκείνη τη χρονιά ο Φελίξ Φωρ. Ήταν 1895 όταν έστελνε τα γαλλικά στρατεύματα στη Μαδαγασκάρη.

Η Ραναβαλόνα τελείωσε τη ζωή της εξορισμένη στην Αλγερία.

 

 

20

 

Το βλέπουμε απλά και ανάγλυφα στην αγγλική γλώσσα. Private = ιδιωτικό. Privation = στέρηση.

Έγραφε η Άρεντ στην “Ανθρώπινη Κατάσταση”, ότι ο άνθρωπος που διάγει μια ιδιωτική ζωή, στερείται ουσιωδών πραγμάτων για μια αληθινά ανθρώπινη ζωή.

Privation of privacy σημαίνει τη στέρηση που παράγεται από την ιδιωτικότητα.

Και, επειδή η Άρεντ εμπνέεται από τη δημόσια σφαίρα της αρχαίας ελληνικής πόλης εντός της οποίας εμπεδώνεται η ελευθερία, η ιδιωτικότητα μπορεί να νοείται ως συνώνυμη όχι απλώς της ανελευθερίας αλλά και της στέρησης από τα αγαθά και τις χαρές της δημόσιας ζωής.

Η ιδιωτική σφαίρα εξηγείται ασφαλώς από την ανάγκη επιβίωσης αλλά η εξήγηση δεν βελτιώνει καθόλου την κρυμμένη ουσία της ιδιωτικότητας ως “εξάλειψης”.

Οι αφυπνιστικές κραυγές της Άρεντ, ότι “ο ιδιώτης είναι ως να μη φαίνεται πουθενά, ως ον που δεν υπάρχει”, μου θύμισαν τους “αθέατους νικημένους” των Ανατολικών Ιμαλαΐων όπως τους έχει περιγράψει ο ανθρωπολόγος Ζαν Κλοντ Γκαλέ.

Το τι και μόνο απομένει για κάθε “αθέατο – νικημένο – ιδιώτη” δεν είναι μυστικό. Είναι το χρήμα που διαθέτει.

Για τους αθέατους, τους αιώνια αξεχρέωτους των Ιμαλαΐων υπάρχουν δυο μεγάλες στιγμές του βίου τους, ο γάμος και η κηδεία, στις οποίες η φτώχεια τους θα κορυφωθεί ως ύψιστος “ιδιωτικός” εφιάλτης με μόνη θεραπεία και πάλι τον “ιδιωτικό” δανεισμό.

Αντίθετα, οι “δυτικοί” αθέατοι, της Άρεντ, εμφανίζονται πιο άνετοι μέσα στην ιδιωτικότητά τους, όσο τουλάχιστον το ρυθμισμένο χρήμα που διαθέτουν τους αρκεί να συντηρούν την αποστροφή της πολιτικής και τη λησμονιά του δημόσιου χώρου.

 

 

22

 

Αν η σοπράνο Λίζα Τατέν δεν είχε κάνει και τσίρκο εκτός από θέατρο και χορό, ο σπονδυλικός άθλος της πάνω στα μπράτσα της καρέκλας, στην άρια ντα κάπο, “Caro perdonami”, σε σολ ελάσσονα, από το κωμικό intermezzo του Τζιοβάνι Μπατίστα Περγκολέζι “Livietta e Tracollo”, θα της ειχε στοιχίσει ένα λουμπάγκο ενός decamerone!

Απολαύστε την!

 

 

24

 

Με όλη τη συμπάθειά μου στον λαό αυτόν και στην κουλτούρα του, αν δεν μπορούν οι Ρώσοι να συμφωνήσουν στο σημερινό “Τι”, ας συμφωνήσουν, έστω, στο “Ποιος”.

Σκέφτηκα, λοιπόν, να τους προτείνω κάτι από την τόσο πλούσια και σοφή παράδοσή τους.

Να ξαναδιαβάσουν τον γνήσια ρώσικο μύθο του αγρότη με την αρκούδα, όπως τον έχει καταγράψει ο Ρώσος / σοβιετικός γλωσσολόγος και λαογράφος Ντμίτρι Κωνσταντίνοβιτς Ζελένιν στους “Μεγάλους ρώσικους μύθους της επαρχίας Περμ”.

Κάποτε, ένας αγρότης όργωνε το χωράφι του έχοντας ζέψει μια παρδαλή φοράδα.

Τον πλησιάζει μια αρκούδα και τον ρωτάει:

-“Γεια-χαρά, ποιος σου έφτιαξε έτσι όμορφη αυτή τη φοράδα;”

-“Εγώ μόνος μου την έφτιαξα.”

-“Αλήθεια, πώς το 'κανες;”

“Ε, κάτσε να κάνω κι εσένα όπως την παρδαλή φοράδα!”

Ο αγρότης την έδεσε χειροπόδαρα και με ένα καυτό σίδερο της έκαψε τη γούνα σε διάφορα σημεία. Εξουθενωμένη η αρκούδα πέφτει κάτω από ένα δέντρο.

Ύστερα από λίγο έρχεται μια καρακάξα κι αρχίζει να τσιμπάει τον αγρότη.

Την πιάνει αυτός και της σπάει το ένα πόδι. Υποφέροντας η καρακάξα φτερούγισε για το δέντρο όπου καθόταν η αρκούδα.

Να 'σου αμέσως μετά και μια αλογόμυγα πάει να τσιμπήσει τη φοράδα.

Την πιάνει ο αγρότης, τη σουβλίζει και την αφήνει παλουκωμένη στο δέντρο με την αρκούδα και την καρακάξα.

Έρχεται και η γυναίκα του αγρότη, του φέρνει το κολατσιό του κι αφού το 'φαγε καλά καλά, αρχίζει να την ξυλοφορτώνει τη φουκαριάρα.

Βλέποντας η αρκούδα τη σκηνή γυρίζει και λέει στην καρακάξα:

“Κοίταξέ τον, που θέλει να κάνει τη γυναίκα του παρδαλή φοράδα!”

“Όχι βρε, δε βλέπεις;” απαντάει η καρακάξα. “Να της σπάσει το πόδι προσπαθεί!”

“Λάθος, φίλοι μου”, πετάγεται η αλογόμυγα. “Να τη σουβλίσει θέλει!”

Αν, λοιπόν, όπως η αρκούδα, η καρακάξα και η αλογόμυγα δεν συμφωνούν οι αγαπητοί Ρώσοι για το “τι”, έστω, ας συμφωνήσουν για το “ποιος”...

 

 

26

 

Και να σκεφτεί κανείς ότι η κούρσα της Μελόνι ξεκίνησε το 1998 από μια νεανική πολιτική φιέστα την οποία ονόμασε “Ατρέγιου”, εμπνευσμένη από το παιδικό μυθιστόρημα του Μιχάελ Έντε, “Ιστορία Χωρίς Τέλος”, όπου, ο Μπάστιαν Μπαλτάσαρ Μπουξ, μικρός μοναχικός ήρωας του έργου, διαβάζοντας ένα βιβλίο για το Reich der Phantasie, γοητεύεται από τον Ατρέγιου (το “παιδί όλων” κατά τον Έντε -ίσως όμως να είναι και ο δικός μας Ατρέας), ο οποίος προσπαθεί να σώσει την καλοπροαίρετη “Αυτοκρατορίτσα” από το άμορφο Τίποτα, που απειλεί να καταπιεί κι αυτήν όπως τόσους άλλους.

- - - - -

Να προσέχουμε πάντα, λέω μόνο, ποιον Μηδενισμό επικρίνουμε και σε τι διαφέρουμε από τους λοιπούς επικριτές του...

 

 

28

 

Για τον καθένα μας η πρώτη διαθέσιμη, αμεσότερη, φιλόξενη, περίλαμπρη θεατρική σκηνή είναι το σώμα μας.

Μιλούσε για το “κοινωνικό πετσί” ο Τέρι Τέρνερ -και ήξερε όσο λίγοι ανθρωπολογία.

Όντως, η επιφάνεια του σώματος φαίνεται πάντα να αντιμετωπίζεται, όχι μόνο ως το όριο του ατόμου ως ένα από τα πλέον ευδιάκριτα σύνορα του κοινωνικού εαυτού.

Η επιφάνεια του σώματος γίνεται το κοινό σύνορο ή ο γεωμετρικός τόπος μεταξύ κοινωνίας, κοινωνικού εαυτού και του ψυχοβιολογικού θεμελίου.

Γίνεται το συμβολικό παλκοσένικο πάνω στο οποίο εκδιπλώνεται το δράμα της κοινωνικοποίησης. Ο πολύμορφος σωματικός στολισμός γίνεται η γλώσσα ατομικής έκφρασης και πολιτισμικού διαλόγου.

Ο τρόπος που διακοσμούμε (από τα μαλλιά μέχρι τη ζωγραφική του σώματος, τα ρούχα και τα καλλυντικά), ο τρόπος που καλύπτουμε, η αποκαλύπτουμε το σώμα, τηρώντας ή προκαλώντας τα όρια της ευπρέπειας, των αντιλήψεων περί ομορφιάς, ιερότητας ή επισημότητας, προκαλεί πάντα πονοκέφαλο σε όλες τις κοινωνίες. Απλώς, για το πρόβλημα, άλλες χορηγούν ένα απλό παυσίπονο και άλλες το θεραπεύουν με αποκεφαλισμό...

Πόσες παραστάσεις έχουμε άραγε δοκιμάσει σ' αυτή τη μεγάλη σκηνή;

Θα επικροτούσα κάθε πειραματισμό!

Η ελευθερία στο ρεπερτόριο της σωματικής μας σκηνής (και από αυτή την άποψη κλίνω προς τις μη μόνιμες παρεμβάσεις επάνω του) είναι μια αναμφισβήτητη και ουσιώδης κατάκτηση του φιλελεύθερου δυτικού κόσμου.

Μέσα σ' αυτή τη δικαιωματική και κατά την προσωπική μου γνώμη θετική πολιτισμική της ωρίμανση η Δύση οφείλει ταυτόχρονα να παρακολουθεί κριτικά όλες τις άλλες ανοίκειες σκηνοθεσίες σώματος, υπό τον όρο ότι κατανοεί ταυτόχρονα τα εκάστοτε πολιτισμικά όρια με τα οποία διαλέγονται οι ποικίλες ατομικές θεατρικές αυτοβουλίες.

 

 

30

 

Σπουδαία νέα !

Από σήμερα, 09:00 ώρα Ελλάδας -και για 41 ώρες- έχει non stop Xenakis Marathon Symposium, στα αγγλικά (χωρίς ελληνικούς υπότιτλους δυστυχώς), από πέντε χώρες του κόσμου: Γαλλία-Ελλάδα-Ιαπωνία-ΗΠΑ και Μέχικο!

Έστω και για γρήγορες επισκέψεις, αξίζει.

O αγαπητός φίλος, μουσικολόγος Νίκος Ιωακείμ μιλάει αύριο από Ρουέν στις 16:15.