3 Ιανουαρίου
Σημείο 1ο: Τη μετάβαση προς τη διαφωτισμένη ωριμότητα της ανθρωπότητας ο Καντ την αντιλαμβανόταν ως "φούγκα", από την κατάσταση της πλήρους σκοταδιστικής υποταγής προς ένα συνειδητό συμβιβασμό υποταγής και ελευθερίας ο οποίος ίσως θα συνοψιζόταν ως εξής: Στην ιδιωτική σφαίρα, για ιδιωτική "χρήση", καθόλου δεν μπορεί να σου καταργήσει το δικαίωμα να σκέφτεσαι ορθολογικά και ελεύθερα, δηλαδή κριτικά, το γεγονός ότι είσαι ένα απλό δόντι ενός γραναζιού εντός ενός μεγαλύτερου μηχανισμού, υποχρεωμένος να πειθαρχείς και να υπακούς στην ανυπέρβλητη υπεροχή του παρόντος. Αλλά όταν σκέφτεσαι κριτικά στη δημόσια ζωή, θα πρέπει να μπορείς εγγυημένα, δηλαδή θεσμικά και πολιτικά, να εκφράζεσαι ελεύθερα και όχι σαν γρανάζι μιας μηχανής. Οπότε θέτεις το ερώτημα, "ποια η σχέση μου με το παρόν". Τις τελευταίες δεκαετίες αυτό γίνεται μόνο από θαρραλέους και φιλόπονους...
5 Ιανουαρίου
Αν στη δεκαετία του '60 συγκρίνει κανείς, με επιχειρηματικούς όρους, δηλαδή βάλει από τη μία τις κακόγουστες εμπορικές απαντήσεις του ευρωπαϊκού σινεμά προς τις χολιγουντιανές υπερπαραγωγές και το βρετανικό "υπερόπλο" του Τζέιμς Μποντ, ήτοι, τις ανεκδιήγητες ιταλο-γαλλικές παραγωγές τύπου pepla, σπαγγέτι γουέστερν, "πέδιλα και σπαθιά" και "γιούρο-σπάι" τύπους σαν τον Τζέιμς Τοντ (!) με βατραχοπέδιλα και αδιάβροχα μακρύκανα πιστόλια με σιγαστήρες και από την άλλη ζυγίσει τις προσπάθειες των μεγάλων εταιρειών όπως της MGM, Columbia, United Artists, 20th, Paramaount κλπ να ξεπεράσουν τη μεγάλη κρίση που τους έφερε κυρίως η τηλεόραση, θα βρει ότι η βιομηχανία του Χόλυγουντ ήταν πολύ πιο σοβαρή και ευφυής. Διότι είχε την προνοητικότητα να στραφεί προς μια νέα πηγή κέρδους, το νεανικό κοινό, το οποίο δεν ανέπνεε μπροστά στην TV του σαλονιού του μπαμπά αλλά ζητούσε σινεμά αντικομφορμιστικό. Οπότε προσφέρθηκαν το Ζαμπρίσκι Πόιντ, οι Φράουλες και Αίμα, το Medium Cool, κι άλλες πολύ αξιόλογες ταινίες!
*
Για κάποιο λόγο θέλω να κάνω αναφορά στα "Κορίτσια του Ζίγκφελντ", για τα οποία και το ομώνυμο φιλμ, ένα μούσικαλ του 1941. Τις σημαντικές καλλιτέχνιδες που πέρασαν από το show του ιμπρεσάριου Φλόρενς Ζίγκφελντ, ο οποίος ουσιαστικά εισήγαγε την εξτραβαγκάντσα στο αμερικανικό κοινό. Μεταξύ άλλων οι Μάριον Ντέιβις, Πολέτ Γκοντάρ, Τζόαν Μπλοντέλ, Όλιβ Τόμας, Τζιν Ίγκελς, Ντολόρες Κοστέλο, Λίλιαν Τάσμαν, Μάε Μάρρει, Οντέτ Μίρτιλ και οπωσδήποτε η Μόνα Λουί Πάρσονς η οποία πήρε μέρος στην αντιναζιστική αντίσταση στην Ευρώπη, καταδικάστηκε σε θάνατο και πέρασε από κάτεργα. Οι θεές αυτές υπήρξαν εξέχουσες προσωπικότητες, πολυτάλαντες τραγουδίστριες, ηθοποιοί, μουσικοί, χορεύτριες, σεναριογράφοι, πανέμορφα μοντέλα μόδας, παραγωγοί, βαμπ, φαμ φατάλ του βωβού σινεμά. Αθάνατες !
6 Ιανουαρίου
Στην αμερικανική κινηματογραφική βιομηχανία η συγκέντρωση και συγκεντροποίηση κορυφώθηκε το 1948, όταν το "Διάταγμα Παραμάουντ-αντιτράστ" περιόρισε την καθετοποίηση, πρωτίστως στους τομείς της διανομής και της προβολής. Ιδίως ο τελευταίος, το "εξιμπίσιον", σήμερα έχει απελευθερωθεί αισθητά. Όχι ότι κι εκεί δεν συντελούνται αντίστοιχα "προτσέσα". Από τη βάση δεδομένων της Ένωσης Ιδιοκτητών Αιθουσών πληροφορούμαι ότι από τις 40.837 αίθουσες και drive-ins (το 2018) οι 24.849, δηλ. το 60,8% ανήκουν σε 10 μεγάλες αλυσίδες, με την AMC σε ηγετική θέση. Στη διανομή, τα πράγματα είναι πιο σκληρά. Οκτώ εταιρείες: MetroGM, Paramaount, 20th, Universal, Warner, Columbia/Sony, Buena Vista/Disney και η νέα στον χώρο Dreamworks ελέγχουν το 83% της πίτας. Αντίθετα, στην παραγωγή, και ιδίως στο ποστ-προντάκσιον, υπάρχει περισσότερος χώρος για τα μικρότερα μεγέθη.
7 Ιανουαρίου
"Μα πότε προλαβαίνετε και γράφετε όλα αυτά;" Ρώτησε την Κάθριν Γκρέις Φράνσις Γκορ εντυπωσιασμένος ο J. R. Planché. "Θα σας πω το πρόγραμμά μου. Κάθε μέρα, ακριβώς στις 5 το απόγευμα δέχομαι παρέες φίλων με τους οποίους δειπνώ μέχρι τις 10 το βράδυ. Μετά αποσύρομαι στο δωμάτιό μου και γράφω μέχρι τις 6 -7 το πρωί. Κοιμάμαι μέχρι τις 1 το μεσημέρι. Μέχρι τις 4 μ.μ. έχω τελειώσει τις προσωπικές μου δουλειές και στις πέντε ο κύκλος ξεκινά και πάλι." Είχαν μόλις μετακομίσει με τον σύζυγό της από τη Βουλώνη στην Vendôme, 1837, πέντε χρόνια μετά την Εξέγερση του Ιουνίου (την ξέρουμε και από τους "Άθλιους") και χρονιά που ο Μπλανκί ίδρυε την Société des saisons. Μια ογκώδης παραγωγή από την Αγγλίδα πεζογράφο (έστω, της μόδας των "ασημένιων πιρουνιών") και θεατρική συγγραφέα που προτιμούσε όμως να ζει στο ταραγμένο Παρίσι. Ίσως την πιο διάσημη του 19ου αιώνα και από τις πιο άγνωστες σήμερα...
8 Ιανουαρίου
Καιρός υπέροχος για φύτεμα της ανοιξιάτικης πατάτας! Μετά τις μειώσεις στην παραγωγή της ευρωπαϊκής φέτος οι οιωνοί είναι άριστοι. Αλλά οι σπόροι, εισαγόμενοι από εκεί που κυρίως πουλάμε, αναμένονται μέχρι και 30% ακριβότεροι. Έτσι, ό,τι μπορούσαμε να κερδίσουμε από τη μείωση της παραγωγής στη Βορειοδυτική Ευρώπη θα το πάρουν οι έμποροι σπόρων. Ο ανοιξιάτικος εισάγεται από Ολλανδία, Δανία, Αγγλία, Γαλλία, Γερμανία. Ο χειμερινός και από Κύπρο. Και τι έγινε... Ωραίες πατατούλες! Σπούντα, μάραμπελ, λόλα, ντάιαμοντ, μαρφόνα, λέιντι ροζέτα, σαρλότ και έχει ο Θεός !
9 Ιανουαρίου
Μέχρι μια εποχή μου φαίνονταν απελπιστικά αμετάβλητες μερικές αλήθειες και αναρωτιόμουν αν θα κλονιστούν ποτέ. Όπως εκείνη στη στιχομυθία μεταξύ του απόστρατου ανθυπολοχαγού Σμαράγιεφ, του γιατρού Γιεβγκένι Ντορν και της ηθοποιού Ιρίνα Αρκάντινα στον "Γλάρο" του Τσέχοφ. Της λέει ο Σμαράγιεφ: "Ο Πάσκα Τσάντιν ! Που να βρεις τέτοιους ηθοποιούς σήμερα... Το θέατρο περνάει παρακμή, Ιρίνα Νικολάγιεβνα. Κάποτε, βλέπαμε στη σκηνή ολόκληρες βαλανιδιές - τώρα βλέπουμε μόνο κούτσουρα." Παρεμβαίνει τότε ο γιατρός Ντορν: "Η αλήθεια είναι πως σήμερα έχουμε ελάχιστα μεγάλα ταλέντα από την άλλη όμως, το μέσο επίπεδο των ηθοποιών έχει ανέβει πολύ".
10 Ιανουαρίου
Όπως βλέπω να καταγράφουν εφημερίδες της εποχής (τέλη του 19ου αιώνα), το κοινό των ελληνικών θεατρικών έργων το συγκροτούσαν τα μεσαία και φτωχότερα στρώματα, ενώ, αντίθετα, η ελίτ παρακολουθούσε κυρίως τους ξένους, ιταλικούς και γαλλικούς, μελοδραματικούς και μη θιάσους. Οπότε, στις παραστάσεις ξένων έργων ήταν φίσκα τα θεωρεία και εν μέρει και η πλατεία των θεάτρων, ενώ στα ελληνικά εν μέρει η πλατεία και φίσκα το υπερώο, ο εξώστης !
*
Σύντομο παιδικό παραμύθι:
« Είναι η επανάσταση ένα τζίνι όπως εκείνα στα αραβικά παραμύθια ; » ρώτησε ο Άγγελος. «Κι αν είναι, πού κατοικεί; Κι αυτή μέσα στα μαγικά λυχνάρια, που εκπέμπουν κάποιο φως ή μήπως στα ολοσκότεινα μελανοδοχεία;»
«Μα, οι πιο σημαντικές από αυτά τα τελευταία ξεπετάχτηκαν», του απαντά με σιγουριά η Κατερίνα. «Ναι αλλά κι από σωληνάρια χρωμάτων, κι από αυλούς κι από δοξάρια κι από αυλαίες, που δεν υπάκουσαν στο τελευταίο χειροκρότημα», πετάγεται ο Μάνος. Ο Άγγελος ήθελε κάτι ακόμα να πει: «Όμως στα παραμύθια το τζίνι βγαίνει μέχρι τρεις φορές και μετά χάνεται». «Μα γι αυτό αποσύραμε τα λυχνάρια», γέλασε η Κατερίνα. «Για να έχουμε το τζίνι όσες φορές εμείς θέλουμε».
12 Ιανουαρίου
Προσπαθώντας να συγκεντρωθώ, να μη μετρώ τις βαριές σταγόνες που ακούγονται στο υπόστεγο, θυμήθηκα το "Ντελφτ", του Βερμέερ. Στον πίνακα η μπόρα έχει μόλις περάσει, λίγα ακόμη μαύρα σύννεφα απομένουν δίπλα στα λευκά του ορίζοντα, γαλάζια κομμάτια ουρανού εμφανίζονται ενώ οι βρεγμένες στέγες αστράφτουν καθώς ο νικητής ήλιος τις ζεσταίνει. Η Ολλανδία μπορούσε να ανοίγει τις πόρτες των φραγμάτων όταν έμπαιναν οι Γάλλοι ή οι Ισπανοί και να πνίγεται μαζί τους. Οι Αθηναίοι του θεάτρου, της φιλοσοφίας και της δημοκρατίας είχαν κι αυτοί τα ξύλινα τείχη τους. Εδώ, τώρα, σε μας, ο καιρός παραμένει για την ώρα βροχερός.
13 Ιανουαρίου
Οικονομικοί αναλυτές προβλέπουν για το 2019 επιβραδύνσεις στους ρυθμούς ανάπτυξης, ιδίως στην Κίνα, τη Γερμανία και κατ' επέκταση και την Ευρώπη. Οι Έλληνες δεν πρέπει να παραπλανηθουν από οποιοδήποτε παρόν ή μελλοντικό αφήγημα ευφορίας. Τα επιτόκια των δεκαετών ομολόγων ανεβαίνουν και οι προοπτικές για τη διατήρηση μιας σχετικής συμμετρίας ανάμεσα στην αύξηση του ΑΕΠ και στο επιτόκιο δανεισμού δεν είναι ευοίωνες, τουλάχιστον όσο δεν επιταχύνονται οι μεταρρυθμίσεις και δεν επιτυγχάνονται επενδύσεις. Το 2019 θα είναι δύσκολη χρονιά και ως εκ τούτου ο πειρασμός της φυγής μέγας. Όποιοι θα επιθυμήσουν ευθύνες θα πρέπει από πριν να μιλήσουν καθαρά.
17 Ιανουαρίου
Μια από τις όχι τόσο γνωστές ρατσιστικές θεωρίες των αρχών του 20ού αιώνα, αν και με σαφέστατα δημοκρατικές, μη ολοκληρωτικές προθέσεις και μη πρόδηλες ευγονικές στοχεύσεις ήταν η γραφική σπεκουλάτσια για τον ιστορικό ρόλο του Μεξικού, όπως εκφράστηκε μέσα από το βιβλίο "The cosmic race" (1925), ενός σημαντικού διανοούμενου και επαναστάτη της μεξικανικής ανεξαρτησίας, του Χοσέ Βασκονσέλος. Ο μη φυλετικά καθαρός, ο "μεστίσο", δηλαδή ο μιγάς άνθρωπος, αναγορευόταν σε ένα ουτοπικό κατασκεύασμα ιδεώδους φυλετικής εξέλιξης, ένα πρότυπο εξάλειψης των φυλετικών διαφορών. Μολονότι η θεωρία ξεφούρνιζε κι ένα ποσοστό πολιτισμικών και μη φυλετικών πρόσθετων, όπως μια υποτιθέμενη "λατινική δεκτικότητα στον μιγαδισμό" έναντι της αντίστοιχης "αγγλο-σαξωνικής δυσανεξίας", δεν έπαυε να είναι στην ουσία ρατσιστική, διότι απέδιδε με μια μυστικιστική, ανορθολογική, μη ιστορικά θεμελιωμένη προσέγγιση "εξέχουσες" και φαντασιακά διεγερτικές ιδιότητες στους Ινδιάνους Μάγια, Τολτέκους, Κέτσουα, κλπ. συνδυάζοντας στοιχεία βιολογισμού και ιστορικοπολιτικού μεσσιανισμού.
19 Ιανουαρίου
Και τι με έπιασε με τον κοσμοπολιτικό ρατσισμό του Βασκονσέλος και το Μεξικό; Μια σύμπτωση που μου φάνηκε παράξενη. Τον Ιούλιο του 1936, λίγες μέρες πριν την "επίσημη" έναρξη του Ισπανικού Εμφυλίου, ένας εκκεντρικός Γάλλος αποφάσιζε μια "έξοδο", εγκαταλείποντας την Ευρώπη του ανερχόμενου φασισμού και της κατευναστικής πολιτικής του Τσάμπερλαιν και του Λεόν Μπλουμ. Αν και καλλιτέχνης, προφανώς θα ήταν πεισμένος ότι η Τέχνη ήταν πλέον απολύτως ανίκανη να επιδράσει στην επερχόμενη παράνοια. Κι αν δεν του έμενε άλλη λύση παρά η Πολιτική, τότε έπρεπε να την ξεριζώσει από την Ευρώπη. "Ήρθα στο Μεξικό", έλεγε, " για να βρω πολιτικούς, όχι καλλιτέχνες. Μέχρι σήμερα ήμουν ένας καλλιτέχνης, δηλαδή άνθρωπος χωρίς εξουσία." Ήταν ο Αντονέν Αρτώ. Έβλεπε στη Σιέρα Ταραχουμάρα και στο ενθεογόνο πεγιότ την απάντηση στην παρακμή όλου του υπόλοιπου κόσμου...
20 Ιανουαρίου
Βέβαια, το ξέρουμε. Πολιτική είναι η τέχνη του εφικτού. Κι αν συμφωνήσουμε γρήγορα πως η προσκόλληση στο εφικτό δύσκολα βαφτίζεται τέχνη, τότε να μην αναρωτηθούμε κι αν το βόλεμα στο εφικτό μπορεί τόσο εύκολα να βαφτίζεται πολιτική ;
21 Ιανουαρίου
Από τα 18 μου κατοίκησα στην πολιτική. Αλλά δεν βλέπω το FB ως πολιτικό καφενείο. Οι μεταξύ μας ιστορίες, φιλίες, αγάπες και ανοχές -και λόγω ηλικίας- ματαιώνουν και μετουσιώνουν μέσα μου τα κατάλοιπα ορμής για πολιτική σύγκρουση, (ιδού το "ένστικτο του θανάτου", με το οποίο ταΐστηκα στα είκοσί μου) σε ένα "ένστικο έρωτα" , ζωής με διαφορές αλλά όχι διαμάχες, χωρίς το θάνατο του "αντίπαλου". Η υπόθεση της Μακεδονίας με στενοχωρεί, με πληγώνει. Αλλά στις διεθνείς υποθέσεις που ρυθμίζονται από τα συμφέροντα των ισχυρών οι αδύναμοι πρέπει να είναι ψύχραιμοι, επιδέξιοι και, όταν έχουν πολύ μέτριες ηγεσίες, φρόνιμοι. Τα κοινοβουλευτικά μας εφήμερα έχουν ένα κοινό σημείο: το πένθος. Όλοι έχουν χάσει κάτι δικό τους.
23 Ιανουαρίου
Δημοκρατικός διάλογος με θέμα το σημερινό μενού και τις μερίδες μεταξύ λέοντος, κυνός και αντιλόπης δεν νοείται. Υπάρχουν άλλες περιοχές που μπορεί να διεξαχθεί διάλογος ωραίος και πραγματιστικός, όπως τα λέει ο Dewey όμως. Μπαίνουμε όλοι στην αίθουσα έχοντας αφήσει απ' έξω τα όπλα μας και την πανοπλία μας. Επίσης, έχουμε αποδεχτεί ότι βγαίνοντας κάτι καινούργιο μάθαμε από τους συνομιλητές μας και κάποιες απόψεις μας αλλάξαμε λόγω αυτής της νέας γνώσης που παρήγαγε ο δημοκρατικός διάλογος. Καλά για το σχολείο αυτά.
25 Ιανουαρίου
Η πολιτική αυτονομία, ύψιστο αγαθό κάθε λαού, θεμελιώνεται στην εθνική του ανεξαρτησία και την ποιότητα της δημοκρατίας για την οποία μόνο ο ίδιος είναι υπεύθυνος. Οι ξένες επεμβάσεις, ακόμα και ως εύλογες αποκαταστάσεις συνταγματικών έννομων αγαθών, καταγράφονται ως πράξεις ηγεμονισμού. Οι κλυδωνισμοί ενός λαού κυρίαρχου κράτους αποτελούν εσωτερική του υπόθεση. Στους εμφύλιους σπαραγμούς οι ισχυρές τρίτες χώρες συνηθίζουν να παραβιάζουν τις αρχές της ουδετερότητας και της μη ανάμιξης, με τελικά αποτελέσματα οδυνηρότερα από τα αρχικά επιδιωκόμενα. Στοιχείο της αυτομόρφωσης που αποκτά ένας λαός είναι και η αποτίμηση του κόστους των επιλογών του. Για να μην επαναλαμβάνει τα λάθη του.
26 Ιανουαρίου
"Νομίζω γὰρ ὑμᾶς ἐμοὶ εἶναι καὶ πατρίδα καὶ φίλους καὶ συμμάχους", "πατρίδα μου εσείς (οι Μύριοι) είσαστε", έλεγε ο παμπόνηρος στρατηγός Κλέαρχος στους μισθοφόρους Σπαρτιάτες και Πελοποννήσιους γενικότερα, που πολεμούσαν για έναν δαρεικό (κάπου ένα σημερινό χιλιάρικο ευρώ) το μήνα στο πλευρό του Κύρου. Κι όταν δυσανασχέτησαν και ανησύχησαν μόλις μυρίστηκαν πως ο σατράπης (και ο στρατηγός που ήταν στο κόλπο) θα τους χρησιμοποιούσε εναντίον του Μεγάλου Βασιλιά, του Τισσαφέρνη, ο ευφυής Κύρος τους αύξησε το μισθό σε ενάμιση δαρεικό. Και το ζήτημα έληξε. Legio patria nostra, όπως λένε και στη Λεγεώνα των Ξένων...
27 Ιανουαρίου
Χθες το βράδι, προσκεκλημένος σε ένα σπίτι όπου οι εννιά στους ένδεκα ήταν Ζαγορίσιοι από το Καπέσοβο και όπου πλην του Σωτήρη κι εμένα άλλος άνδρας δεν υπήρχε στην παρέα, βρέθηκα σε μια ευχάριστη έκπληξη. Η ηθοποιός Ρηνιώ παρακάλεσε δύο ηλικιωμένες συντοπίτισσές της, τη Λέλα και τη Βέργω, που όμως έζησαν το μεγαλύτερο μέρος της ζωής τους στο Κάιρο, να διαβάσουν πρίμα βίστα τον "Σκυτέα", τον 7ο μιμίαμβο του Ηρώνδα. Πρόκειται για τη γνωστή σκηνή με τη Μητρώ και τη φίλη της Κορριτώ να πλέκουν το εγκώμιο του παπουτσή Κέρδωνα ως κατασκευαστή λειτουργικότατων δερμάτινων φαλλών (βαυβώνων). Αξέχαστο το χθεσινό συναπάντημα ελληνιστικού μίμου (μῖμός ἐστιν μίμησις βίου τά τε συγκεχωρημένα καὶ τὰ ἀσυγχώρητα περιέχων), παροικίας Αιγυπτιωτών, Καπέσοβου, με ολίγη Ικαρία και Μάνη. "Των Ελλήνων οι Κοινότητες"!
28 Ιανουαρίου
Από τη στιγμή που η υπόθεση της Βενεζουέλας έφτασε στον ΟΗΕ ελπίζει κανείς ότι δεν θα συμβούν οι φρικαλεότητες της Λιβύης και του Ιράκ. Αλλά ευκταίο είναι να μην παραταθούν τα χτυπήματα κάτω απ' τη ζώνη και το ζήτημα να διευθετηθεί με έγκυρες εκλογές, αλλιώς η ανθρωπιστική κρίση θα είναι αναπόφευκτη. Ευτυχώς οι εγχώριοι εμπλεκόμενοι φαίνονται να μη μιλούν πλέον τη γλώσσα των πρώτων ημερών και ο Γκουαιδό να επενδύει στο πολιτικό του μέλλον. Μια άλλη διαφορά τώρα, με τη Βενεζουέλα, είναι ο λόγος που έχουν η Ρωσία και η Κίνα. Εν τω μεταξύ ο πόλεμος των δεσμεύσεων περιουσιακών στοιχείων εντείνεται. Την κίνηση της Τράπεζας της Αγγλίας ακολούθησε εκείνη της FED. Ούτε κι εδώ τα πράγματα είναι πολύ απλά. Η βενεζουελάνικη κρατική PDVSA , έχει διυλιστήρια στο Τέξας, τη Λουιζιάνα και το Ιλινόι μέσω της Citgo την οποία είχε εξαγοράσει το 1986. Μπορεί η FED να έχει κόψει τις επιστροφές των κερδών της Citgo προς τη Βενεζουέλα αλλά να μην ξεχνάμε ότι στο σημείο παίζει και η ρωσική Rosneft. Α, και να μην ξεχνάμε επίσης ότι η Citgo υπήρξε στους 20 μεγαλύτερους χρηματοδότες του Τραμπ...
29 Ιανουαρίου
Ο Αντονέν Αρτώ ήξερε τον Βασκονσέλος και γι αυτό τον μνημόνευσα σε προηγούμενη ανάρτηση. Μου λέει μια φίλη τις προάλλες, "Φεύγω για ένα δίμηνο στο Εκουαδόρ και όχι σαν χαζοτουρίστας". Αλλά; Πώς; Ίσως αναζητώντας κάτι από τα επιθυμητά ανύπαρκτα του Αρτώ; Ωστόσο, όχι μόνο ο μιγαδισμός και ο πολιτικός "μεξικανισμός" του Βασκονσέλος δεν υπήρξε ποτέ από το Μεσοαμέρικα και κάτω, αλλά οι πολύπλοκες μισοταξικές-μισοφυλετικές διακρίσεις καλά κρατούν, με κρεολούς, μεστίσο, μουλάτι, σάμπο, μοντονέρο, οριγιέρο, πορτένιο, γκρίνγκο. Στον ιεραποστολικό υπερκορεσμό της Σιέρα Ταραχουμάρα των ιησουιτών και των ποικίλων "ευαγγελίστας" του ορεινού Σισογκούτσι, νότια του Ελ Πάσο, ίσως φαλτσάρουν πια μόνο μερικοί ελάχιστοι περιθωριακοί της Σιέρα, όπως οι υπερμαραθωνοδρόμοι Ραραμούρι.
30 Ιανουαρίου
Περί φιλανθρωπίας και αλληλεγγύης ο υπαινιγμός. Καθώς πλησιάζει η ώρα να ανοίξω ένα ζήτημα ιστορικού αναθεωρητισμού που με απασχολεί σκέφτομαι στο ενδιάμεσο πόσο καταφέρνει ακόμα και θάλλει η θεωρητικολογία του σαλονιού, η σπέκουλα με πολλά κλισέ, πολλά αυτονόητα και ετοιματζίδικη πληροφόρηση. Σ' αυτό το περιβάλλον, παρά την ευχάριστη διαπίστωση της καλής επινοητικότητας που εκπηγάζει από την ατομική σκέψη καθενός υπάρχει και η δυσπρόσδεκτη αίσθηση ότι το δράμα του Πλησίον απωθείται. Η ευδαιμονία, η beatitudine, η "μπιεναβεντουράνθα" των ισπανικών σαλονιών θεμελιώνεται πάνω στο ότι αντιλαμβάνεται και κατανοεί το πραγματικό, το άγχος του Πλησίον (ο οποίος κάθεται στην άλλη άκρη του καναπέ) μόνο όταν το δει ως θέαμα στη σκηνή ή στο εκράν.
Σημείο 1ο: Τη μετάβαση προς τη διαφωτισμένη ωριμότητα της ανθρωπότητας ο Καντ την αντιλαμβανόταν ως "φούγκα", από την κατάσταση της πλήρους σκοταδιστικής υποταγής προς ένα συνειδητό συμβιβασμό υποταγής και ελευθερίας ο οποίος ίσως θα συνοψιζόταν ως εξής: Στην ιδιωτική σφαίρα, για ιδιωτική "χρήση", καθόλου δεν μπορεί να σου καταργήσει το δικαίωμα να σκέφτεσαι ορθολογικά και ελεύθερα, δηλαδή κριτικά, το γεγονός ότι είσαι ένα απλό δόντι ενός γραναζιού εντός ενός μεγαλύτερου μηχανισμού, υποχρεωμένος να πειθαρχείς και να υπακούς στην ανυπέρβλητη υπεροχή του παρόντος. Αλλά όταν σκέφτεσαι κριτικά στη δημόσια ζωή, θα πρέπει να μπορείς εγγυημένα, δηλαδή θεσμικά και πολιτικά, να εκφράζεσαι ελεύθερα και όχι σαν γρανάζι μιας μηχανής. Οπότε θέτεις το ερώτημα, "ποια η σχέση μου με το παρόν". Τις τελευταίες δεκαετίες αυτό γίνεται μόνο από θαρραλέους και φιλόπονους...
5 Ιανουαρίου
Αν στη δεκαετία του '60 συγκρίνει κανείς, με επιχειρηματικούς όρους, δηλαδή βάλει από τη μία τις κακόγουστες εμπορικές απαντήσεις του ευρωπαϊκού σινεμά προς τις χολιγουντιανές υπερπαραγωγές και το βρετανικό "υπερόπλο" του Τζέιμς Μποντ, ήτοι, τις ανεκδιήγητες ιταλο-γαλλικές παραγωγές τύπου pepla, σπαγγέτι γουέστερν, "πέδιλα και σπαθιά" και "γιούρο-σπάι" τύπους σαν τον Τζέιμς Τοντ (!) με βατραχοπέδιλα και αδιάβροχα μακρύκανα πιστόλια με σιγαστήρες και από την άλλη ζυγίσει τις προσπάθειες των μεγάλων εταιρειών όπως της MGM, Columbia, United Artists, 20th, Paramaount κλπ να ξεπεράσουν τη μεγάλη κρίση που τους έφερε κυρίως η τηλεόραση, θα βρει ότι η βιομηχανία του Χόλυγουντ ήταν πολύ πιο σοβαρή και ευφυής. Διότι είχε την προνοητικότητα να στραφεί προς μια νέα πηγή κέρδους, το νεανικό κοινό, το οποίο δεν ανέπνεε μπροστά στην TV του σαλονιού του μπαμπά αλλά ζητούσε σινεμά αντικομφορμιστικό. Οπότε προσφέρθηκαν το Ζαμπρίσκι Πόιντ, οι Φράουλες και Αίμα, το Medium Cool, κι άλλες πολύ αξιόλογες ταινίες!
*
Για κάποιο λόγο θέλω να κάνω αναφορά στα "Κορίτσια του Ζίγκφελντ", για τα οποία και το ομώνυμο φιλμ, ένα μούσικαλ του 1941. Τις σημαντικές καλλιτέχνιδες που πέρασαν από το show του ιμπρεσάριου Φλόρενς Ζίγκφελντ, ο οποίος ουσιαστικά εισήγαγε την εξτραβαγκάντσα στο αμερικανικό κοινό. Μεταξύ άλλων οι Μάριον Ντέιβις, Πολέτ Γκοντάρ, Τζόαν Μπλοντέλ, Όλιβ Τόμας, Τζιν Ίγκελς, Ντολόρες Κοστέλο, Λίλιαν Τάσμαν, Μάε Μάρρει, Οντέτ Μίρτιλ και οπωσδήποτε η Μόνα Λουί Πάρσονς η οποία πήρε μέρος στην αντιναζιστική αντίσταση στην Ευρώπη, καταδικάστηκε σε θάνατο και πέρασε από κάτεργα. Οι θεές αυτές υπήρξαν εξέχουσες προσωπικότητες, πολυτάλαντες τραγουδίστριες, ηθοποιοί, μουσικοί, χορεύτριες, σεναριογράφοι, πανέμορφα μοντέλα μόδας, παραγωγοί, βαμπ, φαμ φατάλ του βωβού σινεμά. Αθάνατες !
6 Ιανουαρίου
Στην αμερικανική κινηματογραφική βιομηχανία η συγκέντρωση και συγκεντροποίηση κορυφώθηκε το 1948, όταν το "Διάταγμα Παραμάουντ-αντιτράστ" περιόρισε την καθετοποίηση, πρωτίστως στους τομείς της διανομής και της προβολής. Ιδίως ο τελευταίος, το "εξιμπίσιον", σήμερα έχει απελευθερωθεί αισθητά. Όχι ότι κι εκεί δεν συντελούνται αντίστοιχα "προτσέσα". Από τη βάση δεδομένων της Ένωσης Ιδιοκτητών Αιθουσών πληροφορούμαι ότι από τις 40.837 αίθουσες και drive-ins (το 2018) οι 24.849, δηλ. το 60,8% ανήκουν σε 10 μεγάλες αλυσίδες, με την AMC σε ηγετική θέση. Στη διανομή, τα πράγματα είναι πιο σκληρά. Οκτώ εταιρείες: MetroGM, Paramaount, 20th, Universal, Warner, Columbia/Sony, Buena Vista/Disney και η νέα στον χώρο Dreamworks ελέγχουν το 83% της πίτας. Αντίθετα, στην παραγωγή, και ιδίως στο ποστ-προντάκσιον, υπάρχει περισσότερος χώρος για τα μικρότερα μεγέθη.
7 Ιανουαρίου
"Μα πότε προλαβαίνετε και γράφετε όλα αυτά;" Ρώτησε την Κάθριν Γκρέις Φράνσις Γκορ εντυπωσιασμένος ο J. R. Planché. "Θα σας πω το πρόγραμμά μου. Κάθε μέρα, ακριβώς στις 5 το απόγευμα δέχομαι παρέες φίλων με τους οποίους δειπνώ μέχρι τις 10 το βράδυ. Μετά αποσύρομαι στο δωμάτιό μου και γράφω μέχρι τις 6 -7 το πρωί. Κοιμάμαι μέχρι τις 1 το μεσημέρι. Μέχρι τις 4 μ.μ. έχω τελειώσει τις προσωπικές μου δουλειές και στις πέντε ο κύκλος ξεκινά και πάλι." Είχαν μόλις μετακομίσει με τον σύζυγό της από τη Βουλώνη στην Vendôme, 1837, πέντε χρόνια μετά την Εξέγερση του Ιουνίου (την ξέρουμε και από τους "Άθλιους") και χρονιά που ο Μπλανκί ίδρυε την Société des saisons. Μια ογκώδης παραγωγή από την Αγγλίδα πεζογράφο (έστω, της μόδας των "ασημένιων πιρουνιών") και θεατρική συγγραφέα που προτιμούσε όμως να ζει στο ταραγμένο Παρίσι. Ίσως την πιο διάσημη του 19ου αιώνα και από τις πιο άγνωστες σήμερα...
8 Ιανουαρίου
Καιρός υπέροχος για φύτεμα της ανοιξιάτικης πατάτας! Μετά τις μειώσεις στην παραγωγή της ευρωπαϊκής φέτος οι οιωνοί είναι άριστοι. Αλλά οι σπόροι, εισαγόμενοι από εκεί που κυρίως πουλάμε, αναμένονται μέχρι και 30% ακριβότεροι. Έτσι, ό,τι μπορούσαμε να κερδίσουμε από τη μείωση της παραγωγής στη Βορειοδυτική Ευρώπη θα το πάρουν οι έμποροι σπόρων. Ο ανοιξιάτικος εισάγεται από Ολλανδία, Δανία, Αγγλία, Γαλλία, Γερμανία. Ο χειμερινός και από Κύπρο. Και τι έγινε... Ωραίες πατατούλες! Σπούντα, μάραμπελ, λόλα, ντάιαμοντ, μαρφόνα, λέιντι ροζέτα, σαρλότ και έχει ο Θεός !
9 Ιανουαρίου
Μέχρι μια εποχή μου φαίνονταν απελπιστικά αμετάβλητες μερικές αλήθειες και αναρωτιόμουν αν θα κλονιστούν ποτέ. Όπως εκείνη στη στιχομυθία μεταξύ του απόστρατου ανθυπολοχαγού Σμαράγιεφ, του γιατρού Γιεβγκένι Ντορν και της ηθοποιού Ιρίνα Αρκάντινα στον "Γλάρο" του Τσέχοφ. Της λέει ο Σμαράγιεφ: "Ο Πάσκα Τσάντιν ! Που να βρεις τέτοιους ηθοποιούς σήμερα... Το θέατρο περνάει παρακμή, Ιρίνα Νικολάγιεβνα. Κάποτε, βλέπαμε στη σκηνή ολόκληρες βαλανιδιές - τώρα βλέπουμε μόνο κούτσουρα." Παρεμβαίνει τότε ο γιατρός Ντορν: "Η αλήθεια είναι πως σήμερα έχουμε ελάχιστα μεγάλα ταλέντα από την άλλη όμως, το μέσο επίπεδο των ηθοποιών έχει ανέβει πολύ".
10 Ιανουαρίου
Όπως βλέπω να καταγράφουν εφημερίδες της εποχής (τέλη του 19ου αιώνα), το κοινό των ελληνικών θεατρικών έργων το συγκροτούσαν τα μεσαία και φτωχότερα στρώματα, ενώ, αντίθετα, η ελίτ παρακολουθούσε κυρίως τους ξένους, ιταλικούς και γαλλικούς, μελοδραματικούς και μη θιάσους. Οπότε, στις παραστάσεις ξένων έργων ήταν φίσκα τα θεωρεία και εν μέρει και η πλατεία των θεάτρων, ενώ στα ελληνικά εν μέρει η πλατεία και φίσκα το υπερώο, ο εξώστης !
*
Σύντομο παιδικό παραμύθι:
« Είναι η επανάσταση ένα τζίνι όπως εκείνα στα αραβικά παραμύθια ; » ρώτησε ο Άγγελος. «Κι αν είναι, πού κατοικεί; Κι αυτή μέσα στα μαγικά λυχνάρια, που εκπέμπουν κάποιο φως ή μήπως στα ολοσκότεινα μελανοδοχεία;»
«Μα, οι πιο σημαντικές από αυτά τα τελευταία ξεπετάχτηκαν», του απαντά με σιγουριά η Κατερίνα. «Ναι αλλά κι από σωληνάρια χρωμάτων, κι από αυλούς κι από δοξάρια κι από αυλαίες, που δεν υπάκουσαν στο τελευταίο χειροκρότημα», πετάγεται ο Μάνος. Ο Άγγελος ήθελε κάτι ακόμα να πει: «Όμως στα παραμύθια το τζίνι βγαίνει μέχρι τρεις φορές και μετά χάνεται». «Μα γι αυτό αποσύραμε τα λυχνάρια», γέλασε η Κατερίνα. «Για να έχουμε το τζίνι όσες φορές εμείς θέλουμε».
12 Ιανουαρίου
Προσπαθώντας να συγκεντρωθώ, να μη μετρώ τις βαριές σταγόνες που ακούγονται στο υπόστεγο, θυμήθηκα το "Ντελφτ", του Βερμέερ. Στον πίνακα η μπόρα έχει μόλις περάσει, λίγα ακόμη μαύρα σύννεφα απομένουν δίπλα στα λευκά του ορίζοντα, γαλάζια κομμάτια ουρανού εμφανίζονται ενώ οι βρεγμένες στέγες αστράφτουν καθώς ο νικητής ήλιος τις ζεσταίνει. Η Ολλανδία μπορούσε να ανοίγει τις πόρτες των φραγμάτων όταν έμπαιναν οι Γάλλοι ή οι Ισπανοί και να πνίγεται μαζί τους. Οι Αθηναίοι του θεάτρου, της φιλοσοφίας και της δημοκρατίας είχαν κι αυτοί τα ξύλινα τείχη τους. Εδώ, τώρα, σε μας, ο καιρός παραμένει για την ώρα βροχερός.
13 Ιανουαρίου
Οικονομικοί αναλυτές προβλέπουν για το 2019 επιβραδύνσεις στους ρυθμούς ανάπτυξης, ιδίως στην Κίνα, τη Γερμανία και κατ' επέκταση και την Ευρώπη. Οι Έλληνες δεν πρέπει να παραπλανηθουν από οποιοδήποτε παρόν ή μελλοντικό αφήγημα ευφορίας. Τα επιτόκια των δεκαετών ομολόγων ανεβαίνουν και οι προοπτικές για τη διατήρηση μιας σχετικής συμμετρίας ανάμεσα στην αύξηση του ΑΕΠ και στο επιτόκιο δανεισμού δεν είναι ευοίωνες, τουλάχιστον όσο δεν επιταχύνονται οι μεταρρυθμίσεις και δεν επιτυγχάνονται επενδύσεις. Το 2019 θα είναι δύσκολη χρονιά και ως εκ τούτου ο πειρασμός της φυγής μέγας. Όποιοι θα επιθυμήσουν ευθύνες θα πρέπει από πριν να μιλήσουν καθαρά.
16 Ιανουαρίου
Φίλος μεν Πλάτων φιλτάτη δε η αλήθεια! Ο χρήσιμος ηλίθιος βουλευτής είναι ένας διαχρονικός κοινοβουλευτικός ρόλος ο οποίος, αγαπητοί, αξίζει μεγαλύτερου σεβασμού. Όσο πιο ηλίθιος τόσο περισσότερο ατομικά ανιδιοτελής πρέπει να τεκμαίρεται. Όσο δε πιο χρήσιμος είναι τόσο περισσότεροι εκείνοι (ορατοί και αθέατοι) που του οφείλουν αρκετά για την υπηρεσία ανακούφισης που προσέφερε.
*
Καλό ήταν το μεταρρυθμιστικό μέτρο της ίδρυσης του Εθνικού Συστήματος Ηλεκτρονικών Δημοσίων Συμβάσεων το οποίο συστάθηκε με το ν. 4155/2013. Έχουμε έτσι κάθε χρόνο μια ετήσια επιτελική έκθεση της πορείας των συμβάσεων, αρκετά κατατοπιστική, μολονότι θα μπορούσε να είναι πιο διαφωτιστική. Τώρα στο μεταμνημονιακό ασαφές καθεστώς της "εποπτευόμενης εξόδου" υπάρχει ορθώς, ως ένα εκκρεμές προαπαιτούμενο, η πλήρης γεωγραφική κάλυψη των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών. Θα έλεγα το ίδιο και για τις δημόσιες συμβάσεις, διότι, όπως βλέπω στο Ετήσιο Δελτίο ΕΣΗΔΗΣ 2017, πολλές περιοχές της Ελλάδας υπολείπονται σε εγγεγραμμένους οικονομικούς φορείς στο ΕΣΗΔΗΣ.
Φίλος μεν Πλάτων φιλτάτη δε η αλήθεια! Ο χρήσιμος ηλίθιος βουλευτής είναι ένας διαχρονικός κοινοβουλευτικός ρόλος ο οποίος, αγαπητοί, αξίζει μεγαλύτερου σεβασμού. Όσο πιο ηλίθιος τόσο περισσότερο ατομικά ανιδιοτελής πρέπει να τεκμαίρεται. Όσο δε πιο χρήσιμος είναι τόσο περισσότεροι εκείνοι (ορατοί και αθέατοι) που του οφείλουν αρκετά για την υπηρεσία ανακούφισης που προσέφερε.
*
Καλό ήταν το μεταρρυθμιστικό μέτρο της ίδρυσης του Εθνικού Συστήματος Ηλεκτρονικών Δημοσίων Συμβάσεων το οποίο συστάθηκε με το ν. 4155/2013. Έχουμε έτσι κάθε χρόνο μια ετήσια επιτελική έκθεση της πορείας των συμβάσεων, αρκετά κατατοπιστική, μολονότι θα μπορούσε να είναι πιο διαφωτιστική. Τώρα στο μεταμνημονιακό ασαφές καθεστώς της "εποπτευόμενης εξόδου" υπάρχει ορθώς, ως ένα εκκρεμές προαπαιτούμενο, η πλήρης γεωγραφική κάλυψη των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών. Θα έλεγα το ίδιο και για τις δημόσιες συμβάσεις, διότι, όπως βλέπω στο Ετήσιο Δελτίο ΕΣΗΔΗΣ 2017, πολλές περιοχές της Ελλάδας υπολείπονται σε εγγεγραμμένους οικονομικούς φορείς στο ΕΣΗΔΗΣ.
17 Ιανουαρίου
Μια από τις όχι τόσο γνωστές ρατσιστικές θεωρίες των αρχών του 20ού αιώνα, αν και με σαφέστατα δημοκρατικές, μη ολοκληρωτικές προθέσεις και μη πρόδηλες ευγονικές στοχεύσεις ήταν η γραφική σπεκουλάτσια για τον ιστορικό ρόλο του Μεξικού, όπως εκφράστηκε μέσα από το βιβλίο "The cosmic race" (1925), ενός σημαντικού διανοούμενου και επαναστάτη της μεξικανικής ανεξαρτησίας, του Χοσέ Βασκονσέλος. Ο μη φυλετικά καθαρός, ο "μεστίσο", δηλαδή ο μιγάς άνθρωπος, αναγορευόταν σε ένα ουτοπικό κατασκεύασμα ιδεώδους φυλετικής εξέλιξης, ένα πρότυπο εξάλειψης των φυλετικών διαφορών. Μολονότι η θεωρία ξεφούρνιζε κι ένα ποσοστό πολιτισμικών και μη φυλετικών πρόσθετων, όπως μια υποτιθέμενη "λατινική δεκτικότητα στον μιγαδισμό" έναντι της αντίστοιχης "αγγλο-σαξωνικής δυσανεξίας", δεν έπαυε να είναι στην ουσία ρατσιστική, διότι απέδιδε με μια μυστικιστική, ανορθολογική, μη ιστορικά θεμελιωμένη προσέγγιση "εξέχουσες" και φαντασιακά διεγερτικές ιδιότητες στους Ινδιάνους Μάγια, Τολτέκους, Κέτσουα, κλπ. συνδυάζοντας στοιχεία βιολογισμού και ιστορικοπολιτικού μεσσιανισμού.
19 Ιανουαρίου
Και τι με έπιασε με τον κοσμοπολιτικό ρατσισμό του Βασκονσέλος και το Μεξικό; Μια σύμπτωση που μου φάνηκε παράξενη. Τον Ιούλιο του 1936, λίγες μέρες πριν την "επίσημη" έναρξη του Ισπανικού Εμφυλίου, ένας εκκεντρικός Γάλλος αποφάσιζε μια "έξοδο", εγκαταλείποντας την Ευρώπη του ανερχόμενου φασισμού και της κατευναστικής πολιτικής του Τσάμπερλαιν και του Λεόν Μπλουμ. Αν και καλλιτέχνης, προφανώς θα ήταν πεισμένος ότι η Τέχνη ήταν πλέον απολύτως ανίκανη να επιδράσει στην επερχόμενη παράνοια. Κι αν δεν του έμενε άλλη λύση παρά η Πολιτική, τότε έπρεπε να την ξεριζώσει από την Ευρώπη. "Ήρθα στο Μεξικό", έλεγε, " για να βρω πολιτικούς, όχι καλλιτέχνες. Μέχρι σήμερα ήμουν ένας καλλιτέχνης, δηλαδή άνθρωπος χωρίς εξουσία." Ήταν ο Αντονέν Αρτώ. Έβλεπε στη Σιέρα Ταραχουμάρα και στο ενθεογόνο πεγιότ την απάντηση στην παρακμή όλου του υπόλοιπου κόσμου...
20 Ιανουαρίου
Βέβαια, το ξέρουμε. Πολιτική είναι η τέχνη του εφικτού. Κι αν συμφωνήσουμε γρήγορα πως η προσκόλληση στο εφικτό δύσκολα βαφτίζεται τέχνη, τότε να μην αναρωτηθούμε κι αν το βόλεμα στο εφικτό μπορεί τόσο εύκολα να βαφτίζεται πολιτική ;
21 Ιανουαρίου
Από τα 18 μου κατοίκησα στην πολιτική. Αλλά δεν βλέπω το FB ως πολιτικό καφενείο. Οι μεταξύ μας ιστορίες, φιλίες, αγάπες και ανοχές -και λόγω ηλικίας- ματαιώνουν και μετουσιώνουν μέσα μου τα κατάλοιπα ορμής για πολιτική σύγκρουση, (ιδού το "ένστικτο του θανάτου", με το οποίο ταΐστηκα στα είκοσί μου) σε ένα "ένστικο έρωτα" , ζωής με διαφορές αλλά όχι διαμάχες, χωρίς το θάνατο του "αντίπαλου". Η υπόθεση της Μακεδονίας με στενοχωρεί, με πληγώνει. Αλλά στις διεθνείς υποθέσεις που ρυθμίζονται από τα συμφέροντα των ισχυρών οι αδύναμοι πρέπει να είναι ψύχραιμοι, επιδέξιοι και, όταν έχουν πολύ μέτριες ηγεσίες, φρόνιμοι. Τα κοινοβουλευτικά μας εφήμερα έχουν ένα κοινό σημείο: το πένθος. Όλοι έχουν χάσει κάτι δικό τους.
23 Ιανουαρίου
Δημοκρατικός διάλογος με θέμα το σημερινό μενού και τις μερίδες μεταξύ λέοντος, κυνός και αντιλόπης δεν νοείται. Υπάρχουν άλλες περιοχές που μπορεί να διεξαχθεί διάλογος ωραίος και πραγματιστικός, όπως τα λέει ο Dewey όμως. Μπαίνουμε όλοι στην αίθουσα έχοντας αφήσει απ' έξω τα όπλα μας και την πανοπλία μας. Επίσης, έχουμε αποδεχτεί ότι βγαίνοντας κάτι καινούργιο μάθαμε από τους συνομιλητές μας και κάποιες απόψεις μας αλλάξαμε λόγω αυτής της νέας γνώσης που παρήγαγε ο δημοκρατικός διάλογος. Καλά για το σχολείο αυτά.
25 Ιανουαρίου
Η πολιτική αυτονομία, ύψιστο αγαθό κάθε λαού, θεμελιώνεται στην εθνική του ανεξαρτησία και την ποιότητα της δημοκρατίας για την οποία μόνο ο ίδιος είναι υπεύθυνος. Οι ξένες επεμβάσεις, ακόμα και ως εύλογες αποκαταστάσεις συνταγματικών έννομων αγαθών, καταγράφονται ως πράξεις ηγεμονισμού. Οι κλυδωνισμοί ενός λαού κυρίαρχου κράτους αποτελούν εσωτερική του υπόθεση. Στους εμφύλιους σπαραγμούς οι ισχυρές τρίτες χώρες συνηθίζουν να παραβιάζουν τις αρχές της ουδετερότητας και της μη ανάμιξης, με τελικά αποτελέσματα οδυνηρότερα από τα αρχικά επιδιωκόμενα. Στοιχείο της αυτομόρφωσης που αποκτά ένας λαός είναι και η αποτίμηση του κόστους των επιλογών του. Για να μην επαναλαμβάνει τα λάθη του.
26 Ιανουαρίου
"Νομίζω γὰρ ὑμᾶς ἐμοὶ εἶναι καὶ πατρίδα καὶ φίλους καὶ συμμάχους", "πατρίδα μου εσείς (οι Μύριοι) είσαστε", έλεγε ο παμπόνηρος στρατηγός Κλέαρχος στους μισθοφόρους Σπαρτιάτες και Πελοποννήσιους γενικότερα, που πολεμούσαν για έναν δαρεικό (κάπου ένα σημερινό χιλιάρικο ευρώ) το μήνα στο πλευρό του Κύρου. Κι όταν δυσανασχέτησαν και ανησύχησαν μόλις μυρίστηκαν πως ο σατράπης (και ο στρατηγός που ήταν στο κόλπο) θα τους χρησιμοποιούσε εναντίον του Μεγάλου Βασιλιά, του Τισσαφέρνη, ο ευφυής Κύρος τους αύξησε το μισθό σε ενάμιση δαρεικό. Και το ζήτημα έληξε. Legio patria nostra, όπως λένε και στη Λεγεώνα των Ξένων...
27 Ιανουαρίου
Χθες το βράδι, προσκεκλημένος σε ένα σπίτι όπου οι εννιά στους ένδεκα ήταν Ζαγορίσιοι από το Καπέσοβο και όπου πλην του Σωτήρη κι εμένα άλλος άνδρας δεν υπήρχε στην παρέα, βρέθηκα σε μια ευχάριστη έκπληξη. Η ηθοποιός Ρηνιώ παρακάλεσε δύο ηλικιωμένες συντοπίτισσές της, τη Λέλα και τη Βέργω, που όμως έζησαν το μεγαλύτερο μέρος της ζωής τους στο Κάιρο, να διαβάσουν πρίμα βίστα τον "Σκυτέα", τον 7ο μιμίαμβο του Ηρώνδα. Πρόκειται για τη γνωστή σκηνή με τη Μητρώ και τη φίλη της Κορριτώ να πλέκουν το εγκώμιο του παπουτσή Κέρδωνα ως κατασκευαστή λειτουργικότατων δερμάτινων φαλλών (βαυβώνων). Αξέχαστο το χθεσινό συναπάντημα ελληνιστικού μίμου (μῖμός ἐστιν μίμησις βίου τά τε συγκεχωρημένα καὶ τὰ ἀσυγχώρητα περιέχων), παροικίας Αιγυπτιωτών, Καπέσοβου, με ολίγη Ικαρία και Μάνη. "Των Ελλήνων οι Κοινότητες"!
28 Ιανουαρίου
Από τη στιγμή που η υπόθεση της Βενεζουέλας έφτασε στον ΟΗΕ ελπίζει κανείς ότι δεν θα συμβούν οι φρικαλεότητες της Λιβύης και του Ιράκ. Αλλά ευκταίο είναι να μην παραταθούν τα χτυπήματα κάτω απ' τη ζώνη και το ζήτημα να διευθετηθεί με έγκυρες εκλογές, αλλιώς η ανθρωπιστική κρίση θα είναι αναπόφευκτη. Ευτυχώς οι εγχώριοι εμπλεκόμενοι φαίνονται να μη μιλούν πλέον τη γλώσσα των πρώτων ημερών και ο Γκουαιδό να επενδύει στο πολιτικό του μέλλον. Μια άλλη διαφορά τώρα, με τη Βενεζουέλα, είναι ο λόγος που έχουν η Ρωσία και η Κίνα. Εν τω μεταξύ ο πόλεμος των δεσμεύσεων περιουσιακών στοιχείων εντείνεται. Την κίνηση της Τράπεζας της Αγγλίας ακολούθησε εκείνη της FED. Ούτε κι εδώ τα πράγματα είναι πολύ απλά. Η βενεζουελάνικη κρατική PDVSA , έχει διυλιστήρια στο Τέξας, τη Λουιζιάνα και το Ιλινόι μέσω της Citgo την οποία είχε εξαγοράσει το 1986. Μπορεί η FED να έχει κόψει τις επιστροφές των κερδών της Citgo προς τη Βενεζουέλα αλλά να μην ξεχνάμε ότι στο σημείο παίζει και η ρωσική Rosneft. Α, και να μην ξεχνάμε επίσης ότι η Citgo υπήρξε στους 20 μεγαλύτερους χρηματοδότες του Τραμπ...
29 Ιανουαρίου
Ο Αντονέν Αρτώ ήξερε τον Βασκονσέλος και γι αυτό τον μνημόνευσα σε προηγούμενη ανάρτηση. Μου λέει μια φίλη τις προάλλες, "Φεύγω για ένα δίμηνο στο Εκουαδόρ και όχι σαν χαζοτουρίστας". Αλλά; Πώς; Ίσως αναζητώντας κάτι από τα επιθυμητά ανύπαρκτα του Αρτώ; Ωστόσο, όχι μόνο ο μιγαδισμός και ο πολιτικός "μεξικανισμός" του Βασκονσέλος δεν υπήρξε ποτέ από το Μεσοαμέρικα και κάτω, αλλά οι πολύπλοκες μισοταξικές-μισοφυλετικές διακρίσεις καλά κρατούν, με κρεολούς, μεστίσο, μουλάτι, σάμπο, μοντονέρο, οριγιέρο, πορτένιο, γκρίνγκο. Στον ιεραποστολικό υπερκορεσμό της Σιέρα Ταραχουμάρα των ιησουιτών και των ποικίλων "ευαγγελίστας" του ορεινού Σισογκούτσι, νότια του Ελ Πάσο, ίσως φαλτσάρουν πια μόνο μερικοί ελάχιστοι περιθωριακοί της Σιέρα, όπως οι υπερμαραθωνοδρόμοι Ραραμούρι.
30 Ιανουαρίου
Περί φιλανθρωπίας και αλληλεγγύης ο υπαινιγμός. Καθώς πλησιάζει η ώρα να ανοίξω ένα ζήτημα ιστορικού αναθεωρητισμού που με απασχολεί σκέφτομαι στο ενδιάμεσο πόσο καταφέρνει ακόμα και θάλλει η θεωρητικολογία του σαλονιού, η σπέκουλα με πολλά κλισέ, πολλά αυτονόητα και ετοιματζίδικη πληροφόρηση. Σ' αυτό το περιβάλλον, παρά την ευχάριστη διαπίστωση της καλής επινοητικότητας που εκπηγάζει από την ατομική σκέψη καθενός υπάρχει και η δυσπρόσδεκτη αίσθηση ότι το δράμα του Πλησίον απωθείται. Η ευδαιμονία, η beatitudine, η "μπιεναβεντουράνθα" των ισπανικών σαλονιών θεμελιώνεται πάνω στο ότι αντιλαμβάνεται και κατανοεί το πραγματικό, το άγχος του Πλησίον (ο οποίος κάθεται στην άλλη άκρη του καναπέ) μόνο όταν το δει ως θέαμα στη σκηνή ή στο εκράν.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου