ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ FACEBOOK - ΙΟΥΝΙΟΣ 2021

 

ΙΟΥΝΙΟΣ

1

Στο πρόσφατο βιβλίο του "Περί Φιλίας" ο Αλέξανδρος Νεχαμάς απομακρύνεται από την αριστοτελική και αναζητά μια περισσότερο φαινομενολογική προσέγγιση της φιλίας. Την εντάσσει στο πλαίσιο της καθημερινότητας και της δι-υποκειμενικότητας και προτείνει να σκεφτούμε πάνω στα παράδοξα της φιλίας, στις ανεξήγητες εξελίξεις της, στη δυσκολία να γίνουν αντικειμενικά κατανοητοί οι μηχανισμοί διατήρησης ή τερματισμού της. Για τον Νεχαμά η φιλία - και ως προς αυτό λέει πως μοιάζει με τον έρωτα - υφίσταται όσο δίνει στους σχετιζόμενους την αίσθηση (ή την ψευδαίσθηση) ότι υπάρχει όχι μόνο γι αυτό που είναι γνωστό και πρόδηλο αλλά και για κάτι μη γνωστό και απροσδιόριστο. Ότι περιέχει πράγματα που ακόμα δεν έχουν εκδηλωθεί αλλά οι κοινωνοί οπωσδήποτε επιθυμούν και ελπίζουν ότι θα τα δουν. Και είναι πλήγμα όχι μόνο στη φιλία αλλά και στην έλξη που ασκεί ένα έργο τέχνης, ισχυρίζεται ο Νεχαμάς, όταν χαθεί αυτή η αίσθηση ότι υπάρχει αυτό το κάτι ακόμα. Τονίζει λοιπόν την επιθυμία και άλλους δι-υποκειμενικούς όρους στη θεμελίωση της φιλίας, την ηδονική της πλευρά (εφόσον καθιστά τη δυναμική σημαντικότερη από την στατική, εμπεδωμένη της αξία) και την ωφελιμιστική της κατ' επέκταση, αφού δεν υπάρχει λόγος να αποκλειστεί το συμφέρον ως καύσιμο προοπτικής. Αλλά τότε μειώνεται η σημασία της "κατ' αρετήν" φιλίας, η οποία μπορεί να στέκεται "παγωμένη" και ανεξέλικτη, θεμελιωμένη στο παρελθόν κυρίως, ωστόσο σε βάσεις αρετής και ήθους. Βλέπουμε δηλαδή ότι ο παράγοντας χρόνος επεμβαίνει στα είδη της φιλίας. Η φιλία αρετής θεμελιώνεται κυρίως στον ιστορικό χρόνο, στο παρελθόν και ενσωματώνει το παρόν στην αποδεικτική αξία του συσσωρευμένου παρελθόντος. Αδιαφορεί λοιπόν γενικά για το μέλλον αλλά με μία και μοναδική αίρεση, ότι αυτό δεν θα διαψεύσει ό, τι ιστορικά κατακτήθηκε ως προς το ήθος των φίλων.

3

Ο κύριος Σαπάν Ντεζάι είναι ο ιδρυτής και διευθύνων τη διαβόητη εταιρεία Surgisphere, αυτή που με τις υγειονομικές αναλύσεις της φέρεται, κατά τη Guardian, να παραπλάνησε, άκουσον, τον ΠΟΫ και διάφορες κυβερνήσεις! Να μας πληροφορησουν τα ιατρικά δεδομένα από τους φακέλους νοσηλευόμενων ασθενών πώς τα απέκτησαν ! Ο κύριος Σhαπάν (στο ψητό) προτείνει επεμβάσεις "ανθρώπινης αυξητικής", μπορεί, αν θέλεις, να σου φορέσει εμφυτεύσιμες ψηφιακές συσκευούλες, οπότε γίνεσαι εξυπνότερος, αχτύπητος ξερόλας κλπ. Αυτή η ιστορία με την Surgisphere έφερε απλώς στην επιφάνεια το μεγάλο και γνωστο ζήτημα της διαβίβασης και στατιστικής χρήσης ιατρικών δεδομένων αλλά και των κανόνων της διασφάλισης τους. Θου Κύριε...

5

Συνεχίζω για τη φιλία, στο κλίμα του βιβλίου του Αλέξανδρου Νεχαμά. Στέκομαι στο επιχείρημα του ότι, καθώς παίρνουμε αποστάσεις από την αριστοτελική, αντικειμενιστική θεώρηση της φιλίας και τα χαρακτηριστικά της, φτάνουμε να την θεωρούμε ως μια δι-υποκειμενική κατάσταση, κάθε φορά μοναδική, sui generis, ανεπίδεκτη ταξινόμησης, αμετάδοτη. Κυρίως όμως μη αφηγήσιμη και μη εικονίσιμη. Διότι νόημα φιλίας, στο βλέμμα του Νεχαμά, δεν παράγεται από το ΤΙ κάνω με τον φίλο μου αλλά από το ότι κάνω κάτι ΜΕ τον φίλο μου. Ως παράδειγμα τέτοιας αυτονομίας του δεσμού έναντι των περιεχομένων του, της αντικειμενικής αξιολόγησης τους αλλά και του αναφήγητου της φιλίας παραθετει το δίδυμο Μπουβάρ και Πεκισέ του Φλωμπέρ. Ωστόσο, σκέφτομαι, αυτό το "αναφήγητο" που επισημαίνει ο Νεχαμάς μπορεί μάλλον να είναι πρόβλημα της γραφής και της αισθητικής και όχι της πραγματικής ζωής. Εμπειρικά οι φιλίες μας θεμελιώνονται σε αφηγήσεις και κοινώς αντιληπτές εξηγήσεις και επιχειρήματα και μάλλον ο έρωτας είναι εκείνος που μας δυσκολεύει να τον περιγράψουμε και να τον μεταδώσουμε.

7

Στην πραγματεία του με τίτλο "Η Τέχνη της Σιωπής", ο αββάς Ζοζέφ Αντουάν Ντινουάρ, μετανοημένος από την έλλειψη προνοητικότητας που είχε εκδίδοντας το πρώτο του βιβλίο με θέμα και τίτλο "Ο θρίαμβος του γυναικείου φύλου", (εξάλλου του τη φύλαξαν οι εργοδότες του) αποφάσισε να επιδείξει δημόσια την αρετή της αυτοσυγκράτησης του λόγου, η οποία, καλά λέει, δεν ταυτίζεται πάντα με την αυτολογοκρισία και τη δολιότητα. Αναφέρει λοιπόν κάποιον, είμαστε στον 18ο αιώνα, με πολύ πλούσια βιβλιοθήκη, ο οποίος όταν την παρουσίαζε έλεγε: "Ιδού ο κόσμος όλος. Σ αυτή την πλευρά είναι τα βιβλία που σε πάνε στον Παράδεισο. Στην απέναντι τα βιβλία που σε πάνε στην Κόλαση."
Τώρα, αμφιβάλλω αν η εξαφάνιση της σύγχρονης βιβλιοθήκης της Κολάσεως, (σήμερα όλοι συνομολογούν πως τα βιβλία οδηγούν ντουγρού στον κοσμικό μας παράδεισο) σημαίνει πως, αληθινά, τελειώσαμε με τους παλιούς εκείνους διχασμούς...

8

Το 95% του αστικού αττικού δικαίου, όπως το βρίσκουμε μέχρι και το 403 π. Χ., ήταν σολώνειο. Το ποινικό δρακόντειο. Το δημόσιο πολιτικό δίκαιο εν μέρει σολώνειο, εν μέρει κλεισθένειο, εν μέρει περίκλειο και εν μέρει ψηφισματικό. Τίποτε το παράδοξο, απολύτως ισορροπημένο, θα έλεγα, για έναν πολιτισμό, η λάμψη του οποίου στηρίχθηκε και στην απλότητα και σταθερότητα του δικαίου του. Αλλά ας δούμε τώρα, στο αστικό δίκαιο, τον θεσμό της κηδεστίας. Οι πενθεροί και οι συμπένθεροι ήσαν κηδεστές. Τι παράξενο, αυτός ο πολιτισμός της μεγάλης και υπέροχης γλώσσας, της γλώσσας της ακρίβειας (ας πούμε τη βλέπουμε στη διάκριση αδελφιδούς και ανεψιού, όπως και, στην πολύ γνωστή, του αδελφού και του φράτορα) να έχει επιλέξει το κήδος και το πένθος για ορίσει μια σχέση η οποία θεμελιώνεται πάνω σ' ένα χαρμόσυνο γεγονός, τον γάμο! Την απάντηση την ψηλαφούμε με δέος ή με ένα αθώο ξόρκι, γιατί μας προκαλεί μιαν ανοικειότητα, μιαν αμηχανία στην καλύτερη περίπτωση...

11

Υπάρχει ένα είδος ταύτισης / διαχωρισμού που θέλει μεγάλη προσοχή. Κάποιος που βρίσκει ενδιαφέρουσα και μελετά τη σκέψη του Χέγκελ ή του Μαρξ σημαίνει πως είναι εγελιανός ή μαρξιστής; Όχι φυσικά. Εξαρτάται από το τελικό μείγμα ταυτίσεων και κριτικών διαχωρισμών της διανοητικής επεξεργασίας που κάνει για να τον χαρακτηρίσουμε "εγελιανό" ή "μαρξιστή". Και πότε πιστοποιείται η λήξη αυτής της επεξεργασίας; Αν έχουμε τη δημοσίευση ενός κειμένου θα μας βοηθήσει να το προσδιορίσουμε. Υπάρχουν φορές που κι αυτό είναι δύσκολο. Αν πάλι, όχι, τότε η επεξεργασία είναι ανοικτή και εκπαιδευτικού χαρακτήρα. Αν, ας πούμε, πω ότι διαβάζω τη "Λογική" του Χέγκελ τμηματικά, με επαναλήψεις και άλλοτε ταυτίζομαι και άλλοτε διαφωνώ δεν θα βρίσκομαι σε μια συνεχιζόμενη σχέση παιδευτικής ζύμωσης με τον Χέγκελ; Αλλά το χειρότερο εμπόδιο στην παιδεία είναι όταν η εποχή παροτρύνει τα επιπόλαια βλέμματα, τις φαστ-τρακ εξετάσεις και τα απορριπτικά πορίσματα. Με βλέπει π. χ. να παιδεύομαι χρόνια με τη "Λογική" ή με το "Κεφάλαιο" και με βαφτίζει ολοκληρωτικό "χεγκελομαρξιστή". Αν κάνω το ίδιο και με την "Παρακμή της της Δύσης" ή τον "Πρωσσικο σοσιαλισμό" του Όσβαλντ Σπένγκλερ μπορεί να με χαρακτηρίσει ακροδεξιό ή χρυσαυγίτη. Είναι μεγάλο δυστύχημα κάθε εποχη που δεν ευνοεί την καλλιέργεια της θεωρίας και που τροφοδοτεί τη σύγχυση της κριτικής με τη βιαστική απόρριψη ή απλώς με το κενό ύφος της κριτικής. Είναι ακατάλληλες, απρόσφορες για παιδεία, διάλογο και επικοινωνία. Σημείωση: Επέλεξα εντελώς τυχαία και ενδεικτικά τα παραπάνω ονόματα και έργα. Στη θέση τους θα μπορούσαν να βρίσκονται οποιαδήποτε άλλα.

12

Τον Απρίλιο του 1949 η "Ελληνογαλλική Ένωση Νέων" κάλεσε τον, επίσης νέο τότε θείο μου, Ντίμη Αποστολόπουλο, να κάνει μια ομιλία με θέμα, "Η νεοελληνική φιλοσοφία από τον 17ο αιώνα ως τις ημέρες μας". Έθετε λοιπόν ως εναρκτήριο ερώτημα αν υπήρξε, μέχρι την εποχή του δημιουργική νεοελληνική φιλοσοφία ή μήπως είχε μείνει σε ενα μιμητισμό, μάλιστα δε κατά την πιο πρόσφατη, τρίτη της περίοδο, καθώς προσπαθούσε να συμβαδίζει με τα ευρωπαϊκά πράγματα. Ο Αποστολόπουλος υπεραμύνθηκε της δημιουργικής συμβολής της. Ότι δεν μεσίτευσε ξένα συστήματα, μολονότι είχε να αναμετρηθεί με κολοσσιαία μεγέθη και η ανάγκη εκσυγχρονισμού της φιλοσοφικής σκέψης ήταν επιτακτική. Έχω όμως τις αμφιβολίες μου. Ίσως να έπρεπε στη συγκεκριμένη στιγμή της ομιλίας του να υπερτονίσει τις δημιουργικές δυνατότητες της νεοελληνικής σκέψης.

13

Πάλι να θυμηθώ τα πιο γνωστά δεν θα το κάνω, αλλά στο 620a της "Πολιτειας" έχω την όρεξη να πάω. Στο πώς οι ψυχές αποφάσιζαν την επόμενη ευκαιρία τους να ξαναζήσουν. Εκεί έβλεπες τι θα πει παραξενιά αλλά και συναπάντημα της γελοιότητας, του θλιβερού και του θαυμαστού. Ο Ορφέας ήθελε να γίνει κύκνος κι ένας πρώην κύκνος να γίνει άνθρωπος! Ο μέγας κι ωραίος Αίαντας άνθρωπος ξανά με τίποτα, διάλεξε να γίνει λιοντάρι. Ο Επειός, ο γιός του Πανοπέα, διάλεξε να γίνει μια άξια γυναίκα. Και ο Οδυσσέας, αποζήτησε τη ζωή ενός απλού ανθρώπου, δίχως αξιώματα και μπελάδες. Βρήκε μιά, παρατημένη και περιφρονημένη από κάποιον που την ξεφορτώθηκε και την περιμάζεψε από κάτω με χαρά. Ίσως είπε αυτό που μας λέει ο Πλάτωνας, ίσως όμως είπε και κάτι άλλο: "Μη με κατηγορήσετε άλλη φορά ως άνθρωπο, κατηγορείστε μόνο τις εξουσίες και τις κατακτήσεις τους, όσα τώρα μετανιώνω που υπηρέτησα. "

16

Οι μεγάλοι μετρ διαμαστιγώνουν όχι μόνο τους νέους καλλιτέχνες αλλά και συνεργάτες περπατημένους, με διαδρομή και υπόσταση. Ό, τι πιο αυλικό, ταπεινωτικό, δουλικό, εξευτελιστικό, ταξικό το αναπαράγουν, μερικές δεκαετίες τώρα οι πυραμίδες ορισμένων Τεχνών, οπωσδήποτε οι Φαραώ των κλασικής μουσικής. Κι εδώ φυσικά υπάρχουν λαμπρές εξαιρέσεις. Ας πούμε, στα master classes που έκανε η μοναδική Μαρία Κάλας ήταν ευγενέστατη, παιδαγωγική, συνεργατική, αληθινή Δασκάλα. Θεωρούσε σημαντικό να μαθαίνει τους μαθητές της να διαβάζουν και να βοηθιούνται από την παρτιτούρα, χωρίς να τους σποκαρδιώνει. Όχι σαν την Schwarzkopf η οποία, μεταξύ των ταπεινώσεων που συνήθιζε ήταν και η απαίτησή της για άριστα γερμανικά- κι όταν το έλεγε, καταλαβαίνουμε πόσο άριστα εννοούσε - αλλιώς... δεν...

17

"Μήπως επειδή εσείς δεν είσασταν μέλος του Κ. Κ. (Γαλλικού), γι αυτό σας είχαν στην απέξω;" ρωτούσε ο Μάικλ Σπρίνκερ τον Ζακ Ντεριντά. "Ναι, πιθανώς ως ένα βαθμό..." Αλλά μετά ομολογεί πράγματα που φεύγουν κι από αυτό το κάπως βολικό κλισέ και πάνε σε πιο βαθειά, πέρα από κόμματα και φράξιες. Υπόρρητα, υποβολιμιαία, διεξαγόταν ένας πόλεμος. Με στρατόπεδα, εκφοβισμούς, μεθοδεύσεις περικύκλωσης και αποκλεισμού. Χωρίς δεδηλωμένες εχθρότητες. Πέραν εναντίον εμβληματικών, όπως του Λεβί Στρος, του Λακάν, του Φουκώ και άλλων, ο κατάλογος δεν ήταν μικρός. Υπήρχε αποσιώπιση, αποφυγή, μη κατονομασμός, μη παραπομπή στον άλλο, μη υποδήλωση της ύπαρξης του άλλου. Ένα αρχιπέλαγος υπονοούμενων σ έναν αναξιόπιστο πορτολάνο. Αυτά όμως είναι τα ωραία της Ντίβας! Γι αυτό ζουν, διαγκωνίζονται και αναγνωρίζονται μετά από αιματηρές θυσίες οι κοινοί θνητοί. Οι Ντίβες υπήρχαν παντού. Πέρα από τις σκηνές της τέχνης, υπήρχαν άφθονες στην πολιτική, αρκετές σε όλα τα κομμουνιστικά κόμματα και - στην Ευρώπη- και στο πανεπιστήμιο. Κι αν υπάρχουν οι Ντίβες του Ουρανού, να μην υπάρχουν και ντίβες στη γήινη θνητότητα; "Εκείνο τον αναξιόπιστο πορτολάνο, πού θα τον βρούμε", αναρωτήθηκαν οι ντίβες της διπλανής πόρτας. Με πόση μαεστρία τον απέκτησαν και τον μοστράρουν με καμάρι! "Να, πάρτε και τις δικές μου σιωπές και αποφυγές και μεθοδεύσεις!" Τάχα γιατί; Όποιος το δει θα μου το πει;

19

Η συνταγή είναι της Νταρφίνκα Τσερβένκοβα, ετών 67, στη Σωζόπολη, όπως τη μαγνητοφώνησε, μαζί με το υπόλοιπο διαλεκτολογικό υλικό, στις δεκαετίες 1990-2010 η Στόινα Πορομάνσκα.
"Ωραίος δεν είναι ο νταμγκάς; Να σας δείξω πώς γίνεται, δεν πουλιέται, δεν έχει ποιος να το κάνει. Ζύμη έχει, αυγά, ρακί βάνε, νισαστά, αλεύρι. Η ζύμη να γίνει σωστή, να μην κολλάει. Σε 10 αυγά βάνουμε περίπου 10 - με το αυγό, άμα το κόψουμε από πάνω και το χύσουμε- με αυτό μετράμε, είναι το μέτρο. Για 10 αυγά βάνεις 10 νερό, 1-1,5 ρακή, 1 νισαστά, 2 αλεύρι. Ύστερα βάνεις αυτό σε πολύ ζεστό λάδι, πολύ βραστό. Ύστερα το βάνεις μέσα, κείνο παίρνει όσο πάρει. Κι ύστερα ζαχαρώνεται. Ζάχαρη καθόλου μέσα, άμα μπει ζάχαρης κολλάει. Πολύ κρατάει. Το κάνουνε σε χαρές και είναι Σωζοπολίτικο."

22

Δε βάζω φωτογραφία. Σκέτο το κείμενο. Το άσπρο μέρος, πάστα, ότι θέλει καθένας. Το κόκκινο μέρος τώρα: Φιλεταρισμένος γαύρος παριανός, ο έξτρα λαρτζ, αρχικά στο φούρνο, 20', με ντομάτα φρέσκια, σκόρδο, μαϊντανό, μουστάρδα, πορτοκάλι και τσίπουρο. Τελείωμα στο τηγάνι με το ζουμί του ταψιού. Με κρεμμύδια, δεύτερη δόση σάλτσας ντομάτας, συν λίγο άνιθο, συν λίγο μπούκοβο και σβήσιμο με κόκκινο γλυκό κρασί. Άντε, κουράγιο !

24

Σ ένα μικρό νησί, 280 στρεμμάτων, του Σηκουάνα, το Île Seguin, είχε εγκαταστήσει στις αρχές της δεκαετίας του '30 ο Λουί Ρενώ το εργοστάσιο αυτοκινήτων του. Και πριν, εξάλλου, πλυντήρια υπήρχαν και χημικές επεξεργασίες. Το τελευταίο αυτοκίνητο που φτιάχτηκε στο νησάκι ήταν ένα σούπερ 5ράκι το 1992. Μετά από μερικά χρόνια ερήμωσης ο αρχιτέκτονας Ζαν Νουβέλ το μεταμόρφωσε σε πολιτιστικό κέντρο. Εκεί, σε ένα μοντέρνο κτίριο εγκατέστησε τη Μουσική Ακαδημία του Île Seguin ο κόντρα τενόρος Φιλίπ Ζαρουσκί. Τον ακούμε στην άρια Se in ogni guardo. youtube.com, Philippe Jaroussky: Se in ogni guardo (Vivaldi)

26α

Κλειστός ο κόσμος της Μονάδας του Λάιμπνιτς (ο Ντελέζ μάλιστα στην "Πτυχή" βάζει κι ένα σκαρίφημα του 'Μπαρόκ Σπιτιού', στο οποίο η στέγη του κλειστού από παράθυρα αισθήσεων άνω ορόφου ανοίγει για να φεγγίζει από εκεί το ουράνιο φως, όπως ο νους φωτίζει τη λεϊβνίτεια Μονάδα). Διαβάζοντας - απόλαμβάνοντας μαλλον- ένα παλιότερο βιβλίο της Αλεξάνδρας Δεληγιώργη, το "Σκέψη και Προοπτική", εκδ. Αλεξάνδρεια, 2002, μου ήρθε στο μυαλό μια εικόνα, οπωσδήποτε ονειρική και δύστοπη, όπως όλα δείχνουν. Πώς βρισκόμουν, λέει, σε μια σχολική τάξη Λυκείου και έμπαιναν για μάθημα ταυτόχρονα ένας μαθηματικός, ένας θεολόγος, ένας φυσικός, ένας φιλόσοφος και ένας ζωγράφος. Καθώς το μάθημα εξελισσόταν ως ελεύθερη συζήτηση μεταξύ καθηγητών και μαθητών για τις επιδράσεις του Καρτέσιου, του Σπινόζα και του Λάιμπνιτς στην επιστημονική και φιλοσοφική σκέψη του 17ου αιώνα, θα έφταναν σε ένα σημείο όπου τον λόγο θα έπρεπε να πάρει ο ζωγράφος. Γιατί θα ήταν αδύνατο να μη συσχετιστεί η κουβεντα με το Μπαρόκ. Θα μιλούσε ο ζωγράφος για το φως, τις καμπύλες και τις δυνάμεις στους πίνακες του Τιντορέττο, του Καραβάτζιο, του Ελ Γκρέκο, του Ρέμπραντ αλλά, γιατί όχι, καθώς η αφαίρεση υπάρχει στο Μπαρόκ, και του Κλέε. Πώς να διδαχτούν μαθηματικά χωρίς πινέλο, γυμναστική χωρίς στοχασμό, φυσική χωρίς φαντασία;

26β

Καλοκαιράκι πριν (Θεέ μου!) 45 χρόνια, με σκηνές, στη Σίφνο. Ο Πέτρος ο Γκ. ήταν σπεσιαλίστας στο είδος. Έπαιρνε μια τεράστια φέτα καρπούζι, την κάρφωνε στην ορθάνοιχτη στοματάρα του, αφαιρούσε τα 2/3 της ύλης, την επεξεργαζόταν για ελάχιστα δευτερόλεπτα και μετά έφτυνε τα κουκούτσια με ρυθμό πολυβόλου κι όποιος γλύτωνε. Μεγάλος θεός το καρπούζι! Όπως μου είπε μια μέρα και ο μικρός εγγονός μου, ξέροντας την αδυναμία μου για το καρπούζι, "Για να θυμάσαι τη μέρα των γενεθλίων μου, να σκέφτεσαι ότι πέφτει την Παγκόσμια Ημέρα Καρπουζιού!" Μετά τις ριπές του Πέτρου του έπαιζα στην κιθάρα και τραγουδούσε το La vita, la vita.

27α

Ο Ντελέζ όχι μόνο μας είχε σφυρίξει ότι και η προ-εγελιανή διαλεκτική πολύ ενδιαφέρουσα και χρήσιμη είναι αλλά, στέλνοντας πολλούς αδιάβαστους, μέσω της "Πτυχής" του στον Λάιμπνιτς άνοιξε μάτια σε περιοχές, οι οποίες, κατά την προσωπική μου γνώμη, ήταν άγνωστες και έδειξε πόσο ενδιαφέρουσα και επίκαιρη μπορεί να είναι η φιλοσοφία του Λάιμπνιτς. Κάπου στην "Πτυχή" θα βρεθεί και το παράδοξο της αντινομίας μεταξύ μηχανισμών της ζώσας ύλης και μηχανισμών της μηχανής. Πάει πια η εποχή που η κριτική στη μηχανή θεμελιωνόταν στο τεχνητό και στις ατέλειες της κατασκευής της. Τώρα, η κριτική επικεντρώνεται στις ατέλειες των μηχανισμών της ζωής, ότι δεν μπορούν να μιμηθούν την επισκευασιμότητα των μηχανισμών της μηχανής. Α! Έχει μείνει και μια κριτική προς τη μηχανή. Για την ανικανότητά της (για πόσο προσωρινή;) να εξατομικεύεται.

27β

Σκέψεις με αφορμή την ιουλιανή συναυλία του Λ. Καβάκου στην Επίδαυρο. Και μόνο η συνάντηση συνθέτη και ερμηνευτή στον χώρο της Επιδαύρου είναι μεγάλη υπόθεση. Και πράγματι, "θα σταθεί μόνος του" - στη θυμέλη άραγε ή στο λογείο; Τα έργα είναι για σόλο βιολί. Η μοναχικότητα του αισθητικά εξαιρετικού, του υποσχόμενου μια θρησκευτικής τάξεως σωτηρία καταμεσής στον κύκλο του τραγικού, όπου τρίβονται και σκίζονται θεοί και άνθρωποι. Έξι συνολικά έργα, τρεις σονάτες εκκλησιαστικού ύφους και τρεις παρτίτες σε χορευτικά μοτίβα θα απολαύσουμε όσοι τις παρακολουθήσουμε. Αλλά, προσωπικά, δεν είναι ότι δεν ανησυχώ για κάποια πιθανά ενδεχόμενα. Πόσο μάλλον που τα συγκεκριμένα έργα, χωρίς συνοδεία ορχήστρας, είναι εκ κατασκευής προορισμένα για κλειστούς και ηχητικά "ασφαλείς" χώρους. Έργα με τεράστιες δεξιοτεχνικές δυσκολίες και ανάγκες να ακουστούν οι αρμονικές απαιτήσεις που θέλησε ο Μπαχ. Να σκεφτούμε μόνο ότι τόσο ο Σούμαν όσο και ο Μέντελσον είχαν επιχειρήσει να "διορθώσουν" τις αρμονικές "ατέλειες" αυτών των κομματιών! Θα ακουστούν άραγε στην ευρύτητα του χώρου του αρχαίου θεάτρου οι απειροστικοί αρμονικοί διακανονισμοί του Μπαχ; Στην Επίδαυρο δεν μπορείς να απαγορεύσεις στους ατίθασους γκιόνηδες να παρεμβαίνουν ως αυτόκλητοι ρήτορες και μετρονόμοι στα δρώμενα, ιδίως όταν αυτό συμβαίνει εδώ και 24 αιώνες, ούτε όμως και στο βραδινό αεράκι να στέλνει κάποιες νότες κατά το Κρανίδι ή τον Ισθμό. Αναρωτιέμαι, ποιες μπορεί να είναι οι επιδράσεις του χώρου π. χ. στη φούγκα της πρώτης σονάτας... Πόσο θα λείψει ο θόλος και η κλειστή αψίδα από τη Sarabande ή τη Chaconne, αυτό το Έβερεστ για κάθε βιολιστή, της 2ης παρτίτας; Τα κομμάτια αυτά είναι τα "Ιμαλάια" του σολίστα. Θα είναι μια πολύ ενδιαφέρουσα περιπέτεια να παρακολουθήσουμε έναν από τους καλύτερους ορειβάτες να τα ανεβαίνει.

29

Ο Θεογείτων ο Τραγαιάτης ήταν Περιπατητικός φιλόσοφος, γνώριμος του Αριστοτέλη και ζούσε στο νησί Τραγαία, δηλαδή το σημερινό Αγαθονήσι και όχι στο νησί Εσέκ, όπως το τουρκικό καθεστώς τόσο πια αναίσχυντα το αποκαλεί, χαρακτηρίζοντάς το τουρκικό έδαφος μάλιστα. Η Προέδρος της Δημοκρατίας μας, ναι, η Τσουμούρμπασκανέ του Γιουνανιστάν, όπως και όλοι οι πολίτες μας, καθώς και όλοι οι μέλλοντες Τσουμούρμπασκανέδες του Γιουνανιστάν θα το επισκέπτονται όποτε κάνουν κέφι. Δίπλα στη Σάμο και στους Φούρνους είναι εξάλλου.