ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ
12
Καθώς εξελίσσεται, επί το επιεικέστερο αδιακρίτως, η ποινική μας κουλτούρα ενώ ταυτόχρονα αυξάνεται η ύλη των αστικών υποθέσεων (βλέπεις, η αποζημίωση, η χρηματική αποτίμηση επενεργεί δραστικότερα ασφαλώς από τον ποινικό καταλογισμό στην ψυχή του σύγχρονου homo economicus) τόσο περισσότερο οι δίκες εγγράφων θα αντικαθιστούν τις δίκες ακροατηρίων. Και όσο οι δίκες εγγράφων, με τεχνοκρατικές επιμετρήσεις και πραγματογνωμοσύνες θα θεωρούνται ό,τι πιο έλλογο και πολιτισμένο, τόσο θα συστηματοποιούνται και θα αυτοματοποιούνται σε νομικά λογισμικά οι αποφάσεις. Έτσι μελλοντολογώντας, φαντάζομαι μια ψηφιακή υπηρεσία αλγοριθμικού προσδιορισμού της διατροφής δύο διαζευγμένων. "Συμπληρώστε τα στοιχεία σας στην ηλεκτρονική φόρμα, βάλτε ετήσιο εισόδημα, αντίγραφα Ε1, Ε9, extraits υπολοίπων τραπεζικών σας λογαριασμών, λοιπά συναφή στοιχεία και πάρτε έκαστος το λογαριασμό σας". Πιερρακάκη άκους την εκπομπή μου;
13
Κάποτε τους χαρακτήριζαν πολεμησείοντες. Τώρα τους αναζητούν στην αρθρογραφία. Κάτι θα είχαν μυριστεί, όλο και κάποια αλήθεια μπορεί να έκρυβαν οι ευφάνταστες και, ποιος ξέρει, καλά πληροφορημένες φλυαρίες τους... Αλλά σε προειδοποιώ, μαύρε μου, δεν υπάρχει, ιδίως τα τελευταία χρόνια, μεταξύ των σοφών συμφωνία για το τι ακριβώς σημαίνει η λέξη "πόλεμος". Οι Δυτικοί τον καταλαβαίνουν παραστατικά. Όταν λένε "πόλεμος" εννοούν μια εικόνα, τηλεοπτική ιδίως. Οταν δλδ ένστολοι χρησιμοποιούν επίγειες, πλωτές και εναέριες "πλατφόρμες" καταστροφής κυρίως στρατηγικής σημασίας στόχων, δευτερευόντως δε και ανθρώπων. Με ανάλυση κόστους - οφέλους εν κατακλείδι. Οι Ρώσοι, απ την άλλη, τον αντιλαμβάνονται διανοητικά και φαντασιακα, ακολουθώντας την παράδοση του Κλαούζεβιτς και του Λένιν. Μεταξύ ειρήνης και πολέμου διακρίνουν μόνο επουσιώδεις διαφορές, οπότε αφήνουν την ειρήνη στην Τέχνη και ασκούν τον πόλεμο ως τέχνη. Το Ισλάμ φαίνεται πως τον αντιλαμβάνεται ψυχικά. Τον πόλεμο τον εγκαθιστά στην ψυχή ως αναπόφευκτο ιερό προορισμό. Οι Κινέζοι, τέλος, τον αντιλαμβάνονται ως περιττό συμπλήρωμα διατροφής του πεπρωμένου τους. Έτσι πιστεύουν πως θα υπνωτίσουν τους ανταγωνιστές τους ότι, στο τέλος του αιώνα, θα επικρατήσουν επάνω τους χωρίς ντουφεκιά, αναίμακτα και αθόρυβα, ότι είναι φυτεμένος στον πολιτισμό τους ο απώτερος ιστορικός τους θρίαμβος μέσω της οργανωμένης εξαπάτησης και έλλειψης αυτοσεβασμού. Υπάρχει, όπως βλέπω την κατάσταση, πρόβλημα πώς θα εννοήσουν οι μικρότερες χώρες, τα αμελητέα έθνη, τον πόλεμο που βρίσκεται στο κατώφλι τους.
15α
Από το 1500 μέχρι σήμερα οι πολεμικές συγκρούσεις αποτελούσαν υπόθεση των "μεγάλων δυνάμεων". Στους πέντε αυτους αιώνες πρωταγωνίστησαν, αναμετρήθηκαν, χτυπήθηκαν ανοιχτά μεταξύ τους σε διάφορες περιστάσεις και συνδυασμούς, δώδεκα ισχυροί. Η Αγγλία και η Γαλλία και στους 5 αιώνες, η Οθωμανική Αυτοκρατορία από το 1699 μέχρι το 1922, η Ισπανία μέχρι το 1808, οι Ολλανδία/Σουηδία του 17ου και 18ου αιώνα, η Ρωσία από το 1721 μέχρι σημερα, η Γερμανια/Πρωσσία από το 1740, η Αυστρουγγαρία μέχρι το 1918, η Ιταλία από το 1861 μέχρι το 1943, οι ΗΠΑ από το 1898, η Ιαπωνία από το 1905 μέχρι το 1945 και η Κίνα από το 1949 μέχρι σήμερα. Μετά τον Β'ΠΠ, οι πόλεμοι έγιναν υποθέσεις μικρών κρατών με τους "μεγάλους" να κρύβονται πίσω από τις συγκρούσεις. Οι λόγοι πολλοί. Ο κίνδυνος αφανισμού του πλανήτη ο κυριότερος. Τι να πω; Ότι το "τέλος της ιστορίας" δεν αφορά τα μικρά κράτη; Ή μήπως ότι ύπουλα τους έχει ανατεθεί η αναπαράσταση ή η μίμηση της Ιστορίας; Ποιος όμως είναι τόσο αλαζόνας ώστε να πιστεύει πως ο πόλεμος μπορεί να μετατραπεί σε μια ελεγχόμενη παράσταση, σε μια μίμηση "πράξεως σπουδαίας"; Και μάθαμε τι έλεγε γι αυτές τις μιμήσεις ο Αριστοτέλης;
15β
Μολονότι τα φαινόμενα δείχνουν - και οι αναλυτές γενικώς συμφωνούν- ότι ο Ερντογάν κινείται πλέον στην περιοχή της μη ανεκτής από τους Ισχυρούς "υπερεπέκτασης", μολονότι επίσης δεν είναι ευδιάκριτη μια συγκεκριμένη μεγάλη δύναμη πίσω από την ιμπεριαλιστική τουρκική παράνοια της "γαλάζιας πατρίδας" εγώ έχω τις επιφυλάξεις μου και βρίσκω απρόγνωστη την εξέλιξη αυτής της ιστορίας. Ασφαλώς η Τουρκία εξωθεί την Ελλάδα να τραβήξει πρώτη τη σκανδάλη. Κάτι που, ειρήσθω εν παρόδω, δλδ το ποιος αρχίζει πρώτος τις επιχειρήσεις, ουδέποτε αποτέλεσε per se πρόκριμα για τον χαρακτήρα ενός πολέμου ως "δίκαιου ή άδικου". (Από την εποχή των μεταπολιτευτικών κομματικών ακτίφ το κατεβάζαμε αυτό ως εισήγηση) Τώρα, στις αναλύσεις που διαβάζω παρατηρώ, πέρα από την πατριωτικά δικαιολογημένη αισιοδοξία για την εκβασή του και μια εικαζόμενη παραδοχή όχι όμως και ρητά διατυπωμένη, ότι η πολεμική εμπλοκή θα είναι σύντομη, με ελεγχόμενη διπλωματικά κατάληξη και ανεκτού κόστους, δλδ οικονομικά βιώσιμη. Αλλά η τέτοια ΕΕ και Γερμανία που έχουμε καθώς και η προεκλογική κατάσταση στις ΗΠΑ συνθέτουν το ιδεωδέστερο λίπασμα περιφερειακών εκτροπών άδηλων εκβάσεων.
16
Μολονότι ηθικά και πατριωτικά αδιανόητο, δικαιικά, δε, δυσάνεκτο, εντούτοις στην πρακτική οικονομία, όπως στα ασφαλιστικά οικονομικά, στα οικονομικά της υγείας και της πρόνοιας η ανθρώπινη ζωή έχει μια τιμή, ένα νομισματικά μετρήσιμο κόστος. Αναφέρομαι στη γνωστή "στατιστική αξία της ζωής". Το οποίον δηλαδή μεταφράζεται στο πόσα είναι διατεθειμένος κάποιος να πληρώσει προκειμένου να μειώσει τους κινδύνους του θανάτου, στο οριακό κόστος της πρόληψης ή της αποφυγής. Ας σημειώσουμε τώρα το προφανές, ότι δεν έχει την ίδια τιμή ή ανθρώπινη ζωή σε όλες τις οικονομίες. Στην Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία θα την βρούμε περίπου στα 4 εκατ. δολάρια. Στις ΗΠΑ γύρω στα 9. Στη Ρωσία οι ζωές-φιλέτα αποτιμώνται το πολύ στα 2 εκ. ενώ οι κοινοί θνητοί στα 3 κατοσταρικάκια χιλιάδες λενε κι ευχαριστώ. Τώρα αυτά τα απλοποιώ, τα συναιρώ, τα ζιπάρω. Για τους σχολαστικούς υπάρχουν άφθονοι μεθοδολογικοι και στατιστικοί κυκεώνες, ας ψάξουν. Αλλά -και σταματώ μ' αυτή τη σκέψη- το εργαλείο της στατιστικής αξίας της ζωής μπορεί να δουλευτεί κι ανάποδα. Όχι μόνο πόσα πληρώνει κανείς για να μειώσει τους κινδύνους του θανάτου αλλά και πόσα για να αγοράσει αδιαφορία απέναντι στο θάνατο.
21
Αν
ξεκινήσω με
τη διαπίστωση
ότι ο
δημόσιος τομέας
είναι περίπου
ισοβίως καταδικασμένος
να τρώει
τη σκόνη
της αγοράς
μη με
κατηγόρησετε ως
νεοφιλελεύθερο,
διότι ούτε
είμαι ούτε
θα γίνω
επειδή
απλώς
αναγνωρίζω μια
αλήθεια. Εξηγούμαι.
Ο νέος
τρόπος
επιλογής
προϊσταμένων Γενικών
Διευθύνσεων και
Διευθύνσεων στο
δημόσιο, όπως
τον έχει
αρχικά προσδιορίσει
ο ν.3528/07,
και εν
συνεχεία τροποποιήσει
ο ν.4369/16
και ο
ν.4735/20, έχει
θεσπίσει
τα Συμβούλια
Επιλογής
και μια
μεθοδολογία βαθμολογίας
για τις
θεσεις. Το
σύστημα και
υπέρ
της αξιοκρατίας
σπένδεται
και έχει
"άρωμα αγοράς"
και μοριοδοτεί
την εργασιακή
εμπειρία
στον ιδιωτικό
τομέα. Όλα
καλά ως
εδώ και
μακάρι να
γίνουν καλύτερα.
Τι
διαπιστώνω
όμως βλέποντας
στους πίνακες
κατάταξης και
στις βαθμολογίες,
όπως
δημοσιεύονται στις
ιστοσελίδες των
υπουργείων;
Αφενός
κάτι ευχάριστο.
Υπάλληλοι
που συνδυάζουν
συναφή ακαδημαϊκά
προσόντα και
ικανή προϋπηρεσία
στον δημόσιο
και ιδιωτικό
τομέα έρχονται
πρώτοι στην
κατάταξη. Αφετέρου
κάτι δυσάρεστο.
Υπάλληλοι
νεώτερης ηλικίας
αλλά πολύ
ικανοί και
με συναφείς
σπουδές,
περιπτώσεις
που βγάζουν
στην ουσία
όλη τη
δουλειά και
στον ιδιωτικό
τομέα θα
τους είχαν
δώσει ευκαιρίες,
στο δημόσιο
βρίσκονται στα
έγκατα της
κατάταξης, αναγκασμένοι
να περιμένουν
υπομονετικά
την επετηρίδα.
Πρέπει
να το
συνειδητοποιήσουν
όλοι, ιδίως
όμως οι
αφελείς. Η
αξιοκρατία δεν
πιστοποιείται
μόνο από
την καδραρισμένη
χαρτούρα. Πώς
παίζεις μπάλα
στο γήπεδο
μετράει. Αυτό
οι εταιρείες
του ιδιωτικού
τομέα το
ξέρουν καλά.
Τσιμπάνε
τα κελεπούρια
και τους
δίνουν χώρο,
άσχετα από
τη συνάφεια
του πτυχίου
και τα
ένσημα στο
μηχανογραφικό.
Η
πολιτική "κοπτάτσια", που λέγαμε
κάποτε, το ήξερε καλά αυτό.
Φυσικά,
οι αυθαιρεσίες,
ο φαβοριτισμός
και τα
φραξιονιστικά
κριτήρια την
ξεφτέλισαν την
υπόθεση.
Έτσι, ο
ορθός πυρήνας
του δικαιώματος
του Ηγεμόνα
να επιλέγει
αυτούς που
θέλει και
χρειάζεται κατέρρευσε
από
την κατάχρηση
που έκανε
η - κομμουνιστική
κυρίως - γραφειοκρατία.
Τώρα,
ερχεται το
"πνεύμα του
καπιταλισμού"
να μαζέψει
από
τον σκουπιδοτενεκέ
της ιστορίας
αυτό το
ευφυές και
αρχαίο ηγεμονικό
δικαίωμα και
να το
χρησιμοποιήσει
δεξιοτεχνικά, τι
άλλο, για
την ωφέλειά
του.
25
Μια πρωινή, κυριακάτικη πεταχτή κουβέντα για τον αινιγματικό κανόνα που έθεσε ο Φουκώ σε μια διάλεξη που έδωσε στη γαλλική φιλοσοφική εταιρεία, το 1969, με τίτλο (στην αγγλική του μτφ) "What is an author", σε συνδυασμό με το υπαινικτικό τρύπωμα του Αλ. Νεχαμά στο άρθρο του, του 1986, στο Journal of Philosophy υπό τον επιδεικτικό τίτλο "What an author is". Λοιπόν, βρίσκω ευγενικό όσο και ουτοπικό αυτό που ο Φουκώ επιζήτησε. Δηλαδή το δικαίωμα της εθελούσιας εξαφάνισης του υποκειμένου μέσω της γλώσσας. Ως εναλλακτικής λύσης. Και όχι μόνο μέσω του κυρίαρχου, αναγκαστικού μηχανισμού της μετατροπής του κειμένου σε "έργο" και της μεταμόρφωσης του γράψαντα το κείμενο (writer) σε συγγραφέα (author) δλδ της μετατροπής του υποκειμένου που γράφει σ αυτό που ο Φουκώ ονόμασε στην περίφημη διάλεξή του "συγγραφική λειτουργία". Ένα ντισκούρ με χαρακτηριστικά αναγκαστικού δικαίου, συγκροτούμενο από ερμηνείες, κριτικές, πολλαπλασιασμό των νοημάτων που πηγάζουν από το κείμενο - που τώρα πια έχει ανακηρυχθεί "έργο". Το πικρό αυτό ποτήρι δε ζαχαρώνεται, όπως το προσπάθησε ο Νεχαμάς, να θεωρηθεί ο συγγραφέας απλώς μια σταθερά στη μετα - κειμενική απροσδιοριστία, γιατί το ουσιώδες ζήτημα προέρχεται, αγωνιά ο Φουκώ, από το ότι, στη νεωτερικότητα, η εξουσία του λόγου είναι που παράγει τον συγγραφέα. Είναι μια συζήτηση μεγάλη, μια ιστορία με περιπλοκές, δεν μπορεί ούτε καν να ανοίξει εδώ. Υπήρξε ενδιαφέρουσα όμως η προσπάθεια του Φουκώ να απελευθερώσει το υποκείμενο από το μονόδρομο της μοίρας του "συγγραφέα", τον εξουσιαστικό έλεγχο που μεταγενέστερα θα ασκήσει επί του "έργου" του η κοινότητα των κριτικών, αναλαμβάνοντας τη μεταποίηση και εξαφάνιση του υποκειμένου. Να μετά σχηματιστεί ο "γράψας" σε "συγγραφική λειτουργία". Ο Φουκώ θαύμασε στην περίπτωση του ψυχιατρικά μεν διαγνωσμένου, οικονομικά όμως ελεύθερου "ανθρώπου-γράφοντα" Ρ. Ρουσέλ. Αν και ανησυχώ πόσο ακόμα θα διατηρηθεί αυτό που αυτός ο ιδιόρρυθμος τύπος πόθησε τόσο πολύ, την ανεκτίμητη ελευθερία του "τρελού" γράφοντα όταν είναι ζήτημα χρόνου να φορεθεί και σ αυτόν ο κορσές του "συγγραφέα "... Πόσο χώρο θα αφήσει ελεύθερο ο πολιτισμός μας για τον homo scribens;
27
Αύριο, Τετάρτη, 28 Οκτωβρίου, ημέρα της Εθνικής μας Εορτής, στο Τρίτο Πρόγραμμα, στις 10:30 και στην εκπομπή του Διονύση Μαλλούχου, "Όλα τα πρωινά του Τρίτου" ο αγαπημένος φίλος Σεμπαστιάν Σαλβατερά θα μιλήσει - με τα άψογα ελληνικά του, μολονότι Γάλλος - για το ρεσιτάλ που θα δώσει στο Σταύρος Νιάρχος την Παρασκευή, 30 Οκτωβρίου, στις 6μμ. Το ρεσιτάλ θα μεταδοθεί και διαδικτυακά αλλά αυτός δεν είναι λόγος να μην προσέλθετε ! Φαντάζομαι θα αναφερθεί και στην Ά. Χαλάψη, τη σταδιοδρομία του, τις προοπτικές του αλλά και τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ένας νέος σολίστ στις συνθήκες της υγειονομικής κρίσης. Καλώς ήρθες, φίλε Σεμπαστιάν !
28
Αγωνιούσε διαρκώς και διαμαρτυρόταν από πολύ νεαρός ο Μισέλ Λεϊρίς ότι θα πεθάνει γρήγορα. Αυτό κράτησε μέχρι τα 89 του, οπότε και επιβεβαιώθηκε! Φυσικά, ούτε λόγος, πως πρέπει να παίρνουμε σοβαρά τη γκρίνια και τους φόβους καθενός... Να τώρα κι ένα δικό του ποιητικό ερώτημα, σε μετάφραση Ιωάννας Αβραμίδου, επίκαιρο, ισχυρίζομαι : Ω! θύματα Μήπως θα πρέπει Κι εσείς με τη σειρά σας να γίνετε δήμιοι Μήπως και βρει τη μοίρα της η πιο βαθιά ουσία;
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου