Εισαγωγικό σημείωμα
Το κείμενο που ακολουθεί είναι διασκευή –
προσαρμογή στο δικό μας χρόνο και τόπο μιας σατιρικής πολιτικής παρλάτας του
αξέχαστου πολυτάλαντου συνθέτη, τραγουδιστή, ηθοποιού και συγγραφέα Giorgio Gaber με τίτλο
“Κομμουνιστής επειδή”, την οποία αξίζει κανείς να δει στο You Tube. Με βάση αυτή την πρωτότυπη εκδοχή διεξήχθη και
μια ενδιαφέρουσα συνομιλία στο Facebook. Η
παρλάτα του Gaber
ως έχει στέκει θαυμάσια και σήμερα. Δοκίμασα τη διασκευή και μετατροπή
της σε θεατρικό μονόλογο όχι “διορθωτικά” αλλά μόνο παρακινημένος από τον λεπτό
και με μεγάλη σεμνότητα χειρισμό ενός θέματος που πάντα θα με συγκινεί και ίσως
δικαιολογεί την πράξη μου, ελπίζοντας πως τα προσωπικά μου κίνητρα και η
αδεξιότητα δεν θα θίξουν και δεν θα προδώσουν το σεβασμό μου στον σπουδαίο
Ιταλό καλλιτέχνη.
(Σκηνικό: Ένας άντρας σ' ένα
δωμάτιο κάνει ένα τηλεφώνημα)
Έχετε καλέσει την Υπηρεσία Πιστοποίησης του
Πολίτη.
Für Deutsch drücken Sie 1
For English press 2
Για
ελληνικά περιμένετε
(Ακούγεται
ήχος αναμονής)
Για καταγγελίες
διερεύνησης ύποπτων πολιτών πιέστε το 1.
Για
προγραμματισμένες συνεντεύξεις πιέστε το 2.
Ε... το 2
θα πατήσω.
Για
συνεντεύξεις ανανέωσης της πιστοποίησης πατείστε 1.
Για
συνενετεύξεις αρχικής πιστοποίησης πατείστε το 2.
Ε... το 2
θα πατήσω.
Περιμένετε
το χαρακτηριστικό ήχο ενεργοποίησης της
αυτοματοποιημένης τηλεδιάσκεψης. Μετά τον ήχο αρχίστε να μιλάτε για να
ταυτοποιηθεί η φωνή σας. Μιλείστε αρχικά αργά και καθαρά. Μετά την ολοκλήρωση
της ταυτοποίησης θα ακουστεί ένας δεύτερος ήχος και το Σύστημα θα σας υποβάλλει
τις ερωτήσεις (Ήχος)
Ναι,
χαίρετε !
Θέλω να
δηλώσω ότι συμφωνώ με τη διαδικασία πιστοποίησης για να μπορεί ένας πολίτης να
...δικαιούται τα δικαιώματά του. Όχι μόνο ο πολιτικός αλλά και ο πολίτης πρέπει
να πιστοποιείται. Είμαι έτοιμος. (Σύντομη παύση, ακούγεται ένας δεύτερος ήχος,
σύντομη παύση για την υποβολή των ερωτήσεων τις οποίες δεν ακούμε)
Χαίρετε
και πάλι.
Πώς ήταν
η ζωή μου;
Μια ζωή
κανονική...(παύση) Όχι; Τα στοιχεία σας δείχνουν αποκλίσεις από το πρότυπο
πιστοποίησης;
Θέλω να πώ,
δεν έκανα κάτι ακραίο, εξωφρενικό, σκανδαλώδες, εκτός ορίων.
Δούλευα
(όποτε υπήρχε δουλειά), έκανα παιδιά (ευτυχώς ισούνται με όσα ξέρω), δεν έκρυψα
ποτέ εισόδημα, δεν σκότωσα κανέναν -φαντάσου!
Αν έκανα
“αμαρτίες”;
Μόνο τις
γνωστές που κάνουν όλοι. Θέλετε να σας τις αναφέρω αναλυτικά;
Α! Δε
χρειάζεται... Ώστε το Πληροφοριακό Σύστημα δεν καταγράφει τα τετριμμένα, τις
συνήθεις πρακτικές... Ζητάτε εξωτερίκευση μιας θαρραλέας ενδοσκοπικής
αυτο-ανάλυσης;
Πώς
είπατε; Σας ενδιαφέρει τι έκανα παλιά... Δηλαδή... παλιά-παλιά;
Ε,
ήμουνα...ας πούμε... συνδικαλιστής...ως φοιτητής και μετά ως εργαζόμενος.
Τι; Αν
ήμουν στο αντιδικτατορικο κίνημα;
Ε, καλά,
έτσι λέγαμε όλοι τότε. Νομίζετε πως πάει να πει κάτι; Το έχω προσθέσει και στο
βιογραφικό μου. Αφού τα ξέρετε αυτά. Όχι - όχι δεν το έγραφα ποτέ επιδεικτικά
(του στιλ “να δείτε τι επαναστάτης ήμουνα”), απλώς-απλώς ότι υπήρξα κι εγώ ένας
ταπεινός δημοκράτης, μ' αυτή και μόνο την έννοια. Εξάλλου, ήταν συνήθης
συμπεριφορά, απορώ που το Σύστημα μου κάνει τέτοια μπανάλ ερώτηση.
Τι
εννοείτε πώς φερόμουν, τι βιβλία διάβαζα, τι μουσική άκουγα;
Έκανα
ό,τι και οι περισσότεροι. Τα συνήθη. Δεν είπατε ότι δεν τα ρωτάτε αυτά;
Τι
τραγουδούσα; Απ' όλα... Γιατί σωπαίνετε καχύποπτα;Πώς; Σας ανησυχούν οι μεταμορφώσεις;
Ειδικά οι μεταμορφώσεις των κομμουνιστών; Θεέ και κύριε! Μα, αυτός, αν το έχετε
υπόψη σας, ήταν ο απόλυτος νεανικός εφιάλτης του Χίτλερ! Και το ρωτάτε
εσείς, ένα Ορθολογικό Πληροφοριακό Σύστημα της Υπηρεσίας Πιστοποίησης!
Επιμένετε;
Και να σταματήσω να κάνω τον έξυπνο;
Εντάξει,
τραγουδούσα τα “Μαύρα κοράκια”. Έπρεπε να το έχω καταθέσει εξαρχής; Εκτός από
την ειλικρίνεια του περιεχομένου κρίνεται και η αμεσότητα; Δε σας βλέπω
ευχαριστημένους... Θέλετε περισσότερα... Ε, ωραία, τραγουδούσα και αντάρτικα
και τη Διεθνή... ναι, αυτό το παραδέχομαι... αλλά σε χορωδία.
Πώς; Ναι,
προφανώς έπρεπε να μάθω όλους τους στίχους του τραγουδιού.
Αν είχα
μαρξιστικά βιβλία;
Ε, είχα
αλλά... μην ανησυχείτε, δεν τα διάβασα ποτέ ολόκληρα αφήστε που τα περισσότερα
δεν τα καταλάβαινα (ήταν ένα του Λένιν μ' ένα ακαταλαβίστικο τίτλο, στη μισή
σελίδα με έπαιρνε ο ύπνος)
Ποιό;
Όοοχι,
αυτό όχι, λυπάμαι, δεν μπορώ. Να σας απαντήσω αν όταν τραγουδούσα τη Διεθνή
σήκωνα τη γροθιά ψηλά; Δεν είναι γελοία ερώτηση; Νομίζω το παρατραβάτε.
Τι λέτε;
Άρνηση απάντησης σημαίνει απόρριψη της πιστοποίησης;
Εντάξει,
το έκανα. Αλλά...μη φανταστείτε! Θα σας εξομολογηθώ κάτι, το λέω για πρώτη
φορά... Δεν ένοιωσα ποτέ συγκίνηση από τον ύμνο...ίσως μόνο μια αόριστη
συμπάθεια για εκείνους τους “κολασμένους” που όμως δεν τους είχα δει ποτέ από
κοντά. Και η γροθιά ήταν χαλαρή και το χέρι σηκωμένο μέχρι το πηγούνι. Δεν το
πήγαινα ψηλά...
Αν
συγκρούστηκα με την αστυνομία;
Ε, καλά
τώρα, όποιον από τη γενιά μου ρωτήσετε θα σας πει πως δεν;
Ξύλο;
Έχω πει
πως ναι, δεν έφαγα όμως στ' αλήθεια! Δεν ήμουν ο τύπος του μπροστάρη... και
τώρα, άλλη μια εξομολόγηση, μετανιώνω, που δε μου ρίξανε έστω μια γερή, κάτι
σαν επαναστατικό παράσημο.
Πώς; Να
σας δηλώσω αν ήμουν κομμουνιστής;
Αχά...
επιτέλους, εκεί το πηγαίνατε! Μ' αρέσουν οι ευθείες ερωτήσεις.
Απορώ
όμως με την περιέργειά σας. Τι σημασία έχει σήμερα; Όχι αν μου πείτε πως έχει
σημασία θα με κάνετε να προβληματιστώ πολύ σοβαρά!
Πώς;
Εσείς τη θεωρείτε ουσιώδη πληροφορία. Μάλιστα. Τελικά το παρελθόν μας μετράει
τόσο πολύ; Να ξεδιπλώσω τη σκέψη μου ελεύθερα για να κρίνετε;
Λοιπόν...
εάν ήμουν κομμουνιστής;
Χωρίς
προς Θεού να θέλω να υπεκφύγω αλλά... με ποια έννοια; Θέλω να πω... Από ποια
άποψη να το πάρουμε;
Διότι
ξέρετε:
Κάποιος
ήταν κομμουνιστής γιατί ήταν ο παππούς ο μπαμπάς, ο θείος...
Κάποιος
ήταν κομμουνιστής γιατί γεννήθηκε στην Ικαρία.
Κάποιος
γιατί έβλεπε τη Σοβιετική Ένωση σαν αξιοσέβαστο δεδομένο, την Κίνα σαν ένα
εξωτικό πείραμα, τον κομμουνισμό σαν την πιο ενδιαφέρουσα μεσσιανική υπόσχεση.
Κάποιος
ήταν κομμουνιστής... επειδή ένοιωθε μόνος.
Κάποιος
ήταν κομμουνιστής γιατί ήταν ένας πολύ καλός χριστιανός (χωρίς να το ξέρει ήταν
πλησιέστερα στο Ευαγγελιστή Λουκά απ' ότι στον Παύλο).
Κάποιος
ήταν κομμουνιστής επειδή το σινεμά το απαιτούσε, το θέατρο το απαιτούσε, η
ζωγραφική το απαιτούσε, η λογοτεχνία επίσης. Το απαιτούσαν όλοι!
Κάποιος
ήταν κομμουνιστής γιατί είχε την ιστορία με το μέρος του!
Κάποιος
ήτανε κομμουνιστής γιατί του το είχανε πει.
Κάποιος
ήταν κομμουνιστής γιατί δεν του τα είχανε πει όλα.
Κάποιος
ήταν κομμουνιστής γιατί παλιότερα, παλιότερα, είχε συγγενείς βασιλόφρονες.
Κάποιος
ήταν κομμουνιστής επειδή πίστευε πως οι αριστεροί ηγέτες ήταν καλοί άνθρωποι.
Κάποιος
ήταν κομμουνιστής επειδή πίστευε πως οι δεξιοί ηγέτες ήταν κακοί άνθρωποι.
Κάποιος
ήταν κομμουνιστής επειδή ήταν ευκατάστατος.
Κάποιος
ήταν κομμουνιστής επειδή ήταν γκομενιάρης.
Κάποιος ήταν κομμουνιστής γιατί ήταν τόσο άθεος που
είχε ανάγκη από έναν άλλο θεό.
Κάποιος ήταν κομμουνιστής επειδή δεν είχε διαβάσει
ποτέ Μαρξ.
Κάποιος ήταν κομμουνιστής γιατί είχε γοητευτεί τόσο
πολύ από την εργατική τάξη που ήθελε να γίνει μέλος της.
Κάποιος
ήταν κομμουνιστής γιατί δεν άντεχε πια να είναι εργάτης.
Κάποιος
ήταν κομμουνιστής γιατί ήθελε αύξηση μισθού.
Κάποιος
ήταν κομμουνιστής γιατί ήταν βέβαιος πως “επανάσταση δεν έχει σήμερα”... αύριο
μπορεί αλλά ...μεθαύριο σίγουρα.
Κάποιος
ήταν κομμουνιστής επειδή... η αστική τάξη, το προλεταριάτο, η ταξική πάλη, οι
παραγωγικές σχέσεις, ο τρόπος παραγωγής, ο επικαθορισμός, η υπεραξία, οι
διαλεκτικές αντιφάσεις και το όλο ιστορικό προτσές!
Κάποιος
ήταν κομμουνιστής για να τσαντίσει τον πατέρα του και τη μάνα του.
Κάποιος ήταν κομμουνιστής επειδή άκουγε μόνο Τρίτο
Πρόγραμμα!
Κάποιος
λόγω αρχών.
Κάποιος
επειδή ήταν προκομένος.
Κάποιος
από απογοήτευση.
Κάποιος
επειδή ήταν μνησίκακος!
Κάποιος
ήταν κομμουνιστής επειδή είχε αποστηθίσει πολλά τσιτάτα.
Κάποιος
ήταν κομμουνιστής γιατί δεν είχε συνειδητοποιήσει ακόμα ότι είναι ΠΑΣΟΚ!
Κάποιος
ήταν κομμουνιστής επειδή νόμιζε πως είναι πιο κομμουνιστής από όλους τους άλλους.
Κάποιος
ήταν κομμουνιστής επειδή υπήρχε το Κόμμα.
Κάποιος
ήταν κομμουνιστής παρόλο που υπήρχε το Κόμμα.
Κάποιος
ήταν κομμουνιστής επειδή δεν υπήρχε τίποτε καλύτερο.
Αλλά...
Εσείς με ποια έννοια με ρωτάτε;
Τι; Να
σας πώ εγώ ΑΝ ήμουνα με ΠΟΙΑ έννοια ήμουνα;
Ε,
λοιπόν! Σας το δηλώνω κατηγορηματικά και με βεβαιότητα! Δεν υπήρξα
κομμουνιστής!
Ήξερα
όμως έναν κομμουνιστή που τον αγαπούσα πολύ.
Πίστευε
πως ήταν κομμουνιστής και ίσως να ήταν...
Πίστευε
πως μπορούσε να είναι ζωντανός κι ευτυχισμένος μόνο αν ήταν κι άλλοι.
Ονειρευόταν
ένα κόσμο νέο.
Πίστευε
σε ένα πέταγμα, σε ένα όνειρο... είχε μια παρόρμηση, μια επιθυμία να αλλάξει τα
πράγματα, να αλλάξει τη ζωή.
Έλεγε πως
μέσα από μια τέτοια ώθηση... ο καθένας μπορούσε να γίνει κάτι παραπάνω από τον
εαυτό του... Σαν δύο πρόσωπα σε ένα. Ο εαυτός του και οι άνθρωποι, σαν μια
παγκόσμια χορωδία που υμνεί τη χαρά.
Άνοιγε τα
φτερά του σαν γλάρος... με την επιθυμία να επινοήσει τον ουρανό και να τον
προσφέρει στη γη, σε όλους.
Τώρα δεν
υπάρχει. Μα... νοιώθω την παρουσία του.
Του
μιλάω, του λέω: όταν σε σκέφτομαι με κάνεις να αισθάνομαι κι εγώ σαν να 'μαι διπλός. Όχι όμως χαρούμενα διπλός. Έχω
μόνο τη μακρινή ανάμνηση του ουρανού... οι άνθρωποι ... μου είναι αδιάφοροι... Το γλάρο τον σιχαίνομαι, δε ζει πια στη
θάλασσα, δε του χρειάζεται να πετάει, ζεί μόνιμα στους σκουπιδότοπους... Έτσι
κι εγώ... Πρέπει να ζήσω με κάθε τρόπο...
Συγκρατώ δυο δυστυχίες σ' ένα μόνο σώμα.
Η εικόνα
του ξεθωριάζει και μου ψιθυρίζει μ' ένα χαμόγελο: “Μην ξεχνάς, είμαστε μόνο άνθρωποι, μην
ξεχνάς πως τίποτα δε μας ανήκει. Ούτε οι γλάροι, ούτε ο ουρανός, ούτε το
παρελθόν. Μην περιφρονείς τα ασήμαντα, μην ντρέπεσαι, ζήσε, μεταμορφώσου!”
...
Εμπρός;
... Εμπρός; Εμπρός!!!
...
Κλείσανε.
Άραγε
πήρα την πιστοποίηση;
Θάνος
Κωτσόπουλος
