Τιμή στον Ομάρ αλ Μουχτάρ
Ζήτημα είναι αν υπάρχουν έστω και λίγοι που να αναγνωρίζουν αυτό το όνομα από την ταινία το «Λιοντάρι της Ερήμου», μια χολιγουντιανή παραγωγή στην οποία ο Άντονι Κουίν ενσάρκωνε τον ήρωα της λιβυκής αντίστασης Ομάρ αλ Μουχτάρ ενώ ο Όλιβερ Ριντ, τον σφαγέα του λιβυκού λαού Ιταλό στρατηγό Ροντόλφο Γκρατσιάνι. Στην ταινία πρωταγωνιστούσαν και άλλοι σπουδαίοι ηθοποιοί όπως ο Τζον Γκίλγουντ και ο Ροντ Στάιγκερ. Η ταινία μεταγλωττίστηκε στα αραβικά και προβλήθηκε άπειρες φορές από τη λιβυκή τηλεόραση. Ο ήρωας Μουχτάρ αναφερόταν πλειστάκις στους λόγους που εκφωνούσε ο Καντάφι ενώ κεντρικοί δρόμοι τόσο στην Τρίπολη όσο και στην Βεγγάζη φέρουν το όνομά του.
Ένα περίπου χρόνο πριν την ολοκληρωτική υποταγή της Λιβύης στους Ιταλούς αποικιοκράτες, το 1932, εκτελέστηκε με απαγχονισμό ο ηγέτης των επαναστατών της κυρηναϊκής Ομάρ αλ Μουχτάρ. Μέχρι το 1928 ηγέτης της αντίστασης στη Λιβύη ήταν ο Ρεντά αλ Σενουσί, αδελφός του βασιλιά Ιντρίς. Πιστός στην οικογένεια Ιντρίς ο Μουχτάρ υπήρξε υπόδειγμα πατριώτη.
Ο στρατηγός Ροντόλφο Γκρατσιάνι, έχοντας την αμέριστη στήριξη του Μουσολίνι, ήταν εκείνος που έκανε προσωπική του υπόθεση την εξόντωση του Μουχτάρ. Ήταν ο εμπνευστής των πρώτων περιφράξεων της ερήμου με συρματόπλεγμα μέσω των οποίων απαγόρευε τις κινήσεις των φιλικά κείμενων προς τους αντιστασιακούς νομάδων. Μια γραμμή ουσιαστικά στα σημερινά σύνορα Λιβύης – Αιγύπτου. Αποτέλεσμα αυτών των περιφράξεων ήταν οι νομαδικοί πληθυσμοί να καταδικαστούν σε περιορισμό, πείνα και εξαθλίωση. Οι θηριωδίες του Γκρατσιάνι και των Ιταλών αποικιοκρατών ήταν ανεκδιήγητες. Τα έργα και οι ημέρες όμως της αποικιοκρατίας δεν πρέπει να λησμονούνται.
Από το 1938, μετά τη συντριβή της πατριωτικής αντίστασης οι Ιταλοί φασίστες προχώρησαν σε εποικισμούς ειδικά επιλεγμένων οικογενειών οι οποίες εγκαταστάθηκαν σε νεόκτιστα “χωριά”. Το “φιλόδοξο” αυτό πρόγραμμα μεταμόρφωσης της Λιβύης συγχρηματοδοτείτο από το κράτος αλλά και εταιρείες οι οποίες αποσκοπούσαν στην εκμετάλλευση του τόπου. Μέχρι το 1940 ο αριθμός των εποίκων έφτανε τους 40.000. Επρόκειτο όμως για κάτι περισσότερο. Ο πληθυσμός μειώθηκε στο μισό. Εξαφανίστηκαν παραδοσιακοί οικισμοί, καταστράφηκαν τα κοπάδια των νομάδων και πάνω από το 90% των καμηλών και το 75% των αλόγων.
Μετά τη νίκη των Βρετανών επί των Ιταλών το 1942 αποκαθίσταται με την ανοχή της Αγγλίας ο Σαγίντ Ιντρίς, ο μετέπειτα βασιλιάς της Λιβύης, αναγνωρίζεται το Εμιράτο της Κυρηναϊκής και της Τριπολίτιδας και, ταυτόχρονα, το πολιτικοθρησκευτικό τάγμα Σενουσί που τον στηρίζει. Ταυτόχρονα ο στρατηγός Μοντγκόμερι διακηρύσσει την αγγλική επικυριαρχία. Ωστόσο το 1943 η χώρα διαμοιράζεται μεταξύ Αγγλίας και Γαλλίας. Η πρώτη διατηρούσε τον έλεγχο του βόρειου τμήματος, της Τριπολίτιδας και Κυρηναϊκής ενώ η δεύτερη του νότιου, του Φεζάν. Ο πόλεμος επέφερε μεγάλα δεινά στη χώρα κυρίως από την καταστροφή του εδάφους. Από τα πρώτα χρόνια της εξουσίας του ο Καντάφι διεκδικούσε επανορθώσεις για τα αμέτρητες μη εκραγείσες βόμβες με τις οποίες ήταν κατάσπαρτη η χώρα.
Η περίοδος του πολέμου και η αντικατάσταση της ιταλικής αποικιοκρατίας από τη βρετανική στάθηκε κρίσιμη για την ενότητα της χώρας. Η Αγγλία εγγυήθηκε ότι η Κυρηναϊκή δεν πρόκειται στο μέλλον να ξαναβρεθεί υπό την κυριαρχία της Ιταλίας. Ωστόσο δεν έκανε το ίδιο και για την περιοχή της Τριπολίτιδας ενώ οι Γάλλοι, θεωρώντας ότι η περιοχή του Φεζάν τους εξασφαλίζει καλύτερο έλεγχο στην Αλγερία και το Τσαντ, θέλησαν να την κρατήσουν πάση θυσία. Οι Αμερικανοί, τέλος, περιορίστηκαν σε μια αεροπορική βάση ανατολικά της Τρίπολης.
Το τάγμα Σενουσί, παρά τις φιλοβρετανικές τάσεις του, διεκδικούσε την ολοκλήρωση της εθνικής ανεξαρτησίας της Λιβύης. Οι ταλαντεύσεις της Αγγλίας γύρω από το κατά πόσο τη συμφέρει η διατήρηση του ελέγχου της Λιβύης ή η ενδεχόμενη παράδοσή της εκ νέου στους Ιταλούς ξεσήκωσε το λιβυκό λαό και ενίσχυσε το κίνημα της ανεξαρτησίας. Έτσι, το 1946 ιδρύθηκε το Ενωμένο Εθνικό Μέτωπο στο οποίο πρόθυμα προσχώρησαν οι φύλαρχοι της χώρα. Υπό την ηγεσία του μουφτή της Τρίπολης Σελίμ Μουντάσερ είχε ως πρόγραμμα την απόκτηση πλήρους ανεξαρτησίας της Λιβύης υπό την πολιτική ηγεμονία του τάγματος Σενουσί. Ο Ιντρίς εκμεταλλεύτηκε για τους δικούς του λόγους το κίνημα.
Αξίζει εδώ να σημειωθεί πως ο λαός της Λιβύης, φτωχός, χωρίς μόρφωση και χωρίς πολιτική κουλτούρα μόλις ξεπερνούσε την εποχή εκείνη το ένα εκατομμύριο. Συνεπώς το αίτημα της εθνικής ανεξαρτησίας φαινόταν αστείο. Σε κάθε περίπτωση οι Βρετανοί είχαν επεξεργαστεί ένα σχέδιο σταδιακής ανεξαρτητοποίησης αρχικά από την Κυρηναϊκή (την οποία θεωρούσαν σταθερότερη) και με προϋποθέσεις επέκταση στη συνέχεια στην Τριπολίτιδα.
Το Μάη του 1949 τρεις πολιτικές δυνάμεις, το Ενωμένο Εθνικό Μέτωπο, το Εθνικό Κόμμα και η Επιτροπή για την Απελευθέρωση της Λιβύης συναντήθηκαν στην Τρίπολη για να συγκροτήσουν την Εθνοσυνέλευση της Τριπολίτιδας. Ακριβώς μετά από ένα χρόνο ο γνωστός σε όλους Ντην Άτσεσον δήλωνε πως δεν είναι στις προθέσεις των ΗΠΑ να επιτρέψουν την κήρυξη της ανεξαρτησίας της Λιβύης πριν το 1952. Ωστόσο, η Λιβύη κηρύχθηκε ανεξάρτητη λίγους μήνες νωρίτερα, στις 24 Δεκεμβρίου 1951. Ήταν μια στιγμή που συνέτρεχαν δύο αντίθετες εξελίξεις: από τη μια η στερέωση του βρετανικού και του αμερικανικού παράγοντα και από την άλλη η περαιτέρω ενίσχυση του αραβικού εθνικισμού.
Αξιοσημείωτη είναι εδώ και μια πτυχή της πορείας προς την (τυπική) ανεξαρτησία της Λιβύης: η αντίθεση για το ποια από τις δύο, η Τρίπολη ή η Βεγγάζη θα γίνει πρωτεύουσα του νέου κράτους. Οι εκπρόσωποι της Τριπολίτιδας και της Φεζάν ήθελαν την πρώτη ενώ της Κυρηναϊκής τη δεύτερη. Η συμφωνία ήταν κηρυχθούν συμπρωτεύουσες με την έδρα της κυβέρνησης να εναλλάσσεται αρχικά κάθε χρόνο και αργότερα κάθε δύο!
Από την πρώτη στιγμή της γέννησής του εμφανίστηκαν απέναντί του δύο ομάδες δυσαρέσκειας: οι οπαδοί της πλήρους ενοποίησης, στην Τριπολίτιδα και οι φεντεραλιστές στην Κυρηναϊκή। Οι πρώτοι διαμαρτύρονταν για την ατελή ενοποίηση του λιβυκού έθνους. Οι δεύτεροι για την έλλειψη επαρκούς αυτονομίας της Κυρηναϊκής.
(ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου